Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Wybranezagadnieniazekologii
Wprowadzenie
Ekologiajestdziedzinąnaukprzyrodniczychzajmującąsiębadaniamiwspółza-
leżnościpomiędzyorganizmamiaśrodowiskiemichbytowania.Interakcjetezacho-
dząnakażdymzpoziomóworganizacjibiosfery:osobniczym,populacji,biocenozy
iekosystemu(rys.1.1).
Czynnikiabiotycznewywierająróżnorodnepresjenaorganizmy.Zdolnośćprzy-
stosowaniasiędozmianzachodzącychwśrodowiskutoadaptacjazwiązanazce-
chamigenetycznymipozwalającyminaprzeżycieiprzekazanietychcechnastępnym
pokoleniom.Zróżnicowaniepuligenetycznejpopulacjisprawia,żedobórnaturalny
eliminujezniejosobnikisłabiejdostosowaneapozostawiate,któremająnajwiększe
dostosowanie.Warunkiśrodowiska,wtymjegozasobyulegającezmianomdecydują
omożliwościachadaptacjiorganizmówwokreślonymzakresiewartościtychzmian.
Wroku1840J.Liebigsformułowałpierwszeprawoopisującezależnośćwzrostu
roślinoddostępnościsubstratówzwaneprawemminimumLiebiga:„wzrostimożli-
wośćrozwojuroślinzależyodtegoskładnikapokarmowego,któryjestdostępnydla
nichwminimalnejilości”,cooznacza,żeczynnikiemlimitującymrozwójjestten,
któregowśrodowiskujestnajmniejwstosunkudopotrzeborganizmu.
Twierdzenietobyłomodyfikowanewnastępnychlatachprzezróżnychautorów
izostałorozszerzonenainneczynniki,takiejak:temperatura,dostępświatłaoraz
uogólnionedlawszystkichorganizmówżywych.
V.E.Shelfordw1913rstwierdził,żenietylkozbytmałailość,leczrównieżnad-
miarczynnika,możewpływaćograniczająconarozwójorganizmów.Koncepcjata
ujęta,jakoprawotolerancjimówi,że:„każdyorganizmmożerozwijaćsięwzakresie
zawartympomiędzywartościamiminimalnąimaksymalną,stanowiącymgraniceto-
lerancjiorganizmudladanegoczynnika”(rys.1.2).Granicetolerancjiposzczególnych
gatunkównawpływtegosamegoczynnikamogąbyćróżne,zarównopodwzględem
