Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybranezagadnieniazekologii
37
poustąpieniuujemnychtemperatur,zapewniatopowolnetopnienieloduzapobiegające
powodziom,awletnieupałyzabezpieczaziemięprzedgwałtownymubytkiemwody.
Napięciepowierzchniowe
Wstanieciekłymsiłydziałającepomiędzycząsteczkamiwodyrównoważąsięwza-
jemnie.Jednaknagranicyfazciecz–gazcząsteczkipołożonegłębiejprzyciągająte,
któreznajdująsięnapowierzchni,asiłyniesąrównoważoneprzyciąganiemzośrodka
gazowego,wefekcieczegopowstajenapięciepowierzchniowe.Dziękiniemuciecz
dążydozmniejszeniaswejpowierzchnikontaktuzpowietrzemtworząc„błonę”
ostosunkowodużejtrwałościisprężystości.Napięciepowierzchniowewodywynosi
72mN/m(jednostkąnapięciapowierzchniowegojestniutonnametr[N/m],przy
czym1dyna/cm=mN/m)iumożliwiatworzeniekropli,podnoszeniewkapilarach,
krążeniewroślinach,anabłonieutworzonejnagranicyfazmogążyćorganizmy.
Równieistotnajestwynikającazdużejprzenikalnościdielektrycznej,zdolność
wodydorozpuszczaniaróżnychzwiązków.Dziejesiętakwwynikuponadosiem-
dziesięciokrotnego(81×)zmniejszeniawwodziewzajemnegooddziaływanianała-
dowanychcząsteczekwstosunkudoistniejącegowpowietrzu.Dziękitemutrwałość
wieluwiązańwewnątrzcząsteczkowychzmniejszasięnatyle,żecząsteczkiprzecho-
dządoroztworu.Wzwiązkuztymwodawprzyrodzienigdyniewystępujewstanie
chemicznieczystym.
Lepkośćwody
Wodamaniewielkąlepkość,którejwartośćzależyodzawartościrozpuszczonych
soli.Lepkośćwodywpływanaporuszaniesięorganizmów,filtracjęcząstek,opadanie
biomasy.Przepływlaminarnywodyjakowyniklepkościwynikazsiłspójnościczą-
steczekgwarantującychruchsynchroniczny.Przepływturbulentnyzależynatomiast
odsiłbezwładności.Oruchuwodydecydujeintensywnośćsiłtarciaibezwładności;
stosuneksiłbezwładnościdosiłtarciawewnętrznegowyrażaliczbaReynoldsa.Nie-
wielkiewartościliczbyReynoldsacharakteryzująprzepływlaminarny,duże–przepływ
turbulentny.Drobneorganizmyżyjąwwarunkachprzepływulaminarnego,duże
–wwarunkachturbulencji.Warstwawodyotaczającaciałaorganizmówtowarstwa
graniczna,odktórejzależydyfuzjasubstancjipokarmowych.Wciekachwystępują
zjawiskazrównoważeniaprędkościprądu;ponadpowierzchniądnajestonamniejsza,
awrazzoddalaniemodtejpowierzchnirośnie.Warstwaponadpowierzchniąstałąto
warstwagranicznaPrandtla.Maonadużeznaczeniedlaorganizmów.Wwarstwietej
żyjąglony,larwyowadówprzywierającpłaskodopodłoża,częstozapomocąprzyssa-
wek,pazurków,ukrywającsiępodkamieniamiiwszczelinach;opływowykształtciała
redukujeoporywody.
Rozpuszczaniegazów
Gazyrozpuszczonewwodziejaktlen,azot,dwutlenekwęgla,siarkowodór,
metanpochodzązatmosferylubsąwytwarzaneprzezorganizmywprocesach
biochemicznych.RozpuszczalnośćgazówopisujeprawoHenryyego,wedługktórego
