Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI.uWARuNkOWANIAżyCIAIpRACyDusZpAsTERskIEJ
35
EchemnaWarmiiodbiłysięrównieżpolskiezrywypowstańczewzaborzero-
syjskim:listopadowewlatach1831-1832istyczniowezlat1863-1864.powstania
poparłanietylkoludnośćpolska,aletakżesympatyzowałoznimwieluniemiec-
kichprusaków.uciekinierzyzkrólestwapolskiegoiinternowaninaterenieprus
żołnierzepolscynaogółpozytywniewspominaliżyczliwośćludnościpruskiej.
Władzepruskiezachowywałyneutralnośćwkonflikcie,alenieoficjalniepopie-
rałyRosjan,wzmacniająckordongranicznyprzeduciekinieramiiwojskamipol-
skimi,apozwalającswobodnieprzekraczaćgranicępruskąwojskomrosyjskim.
prusywspomagałyRosjęrównieżdostawamiżywności.popieraniepolakównie
niosłożadnejkorzyścidlakrólapruskiego.Władzeobawiałysiętakżewzmocnie-
niaelementupolskiegonaWarmiiimazurach.Faktycznieznaleźlisięiochotnicy
zpolskiejWarmiidowalkiwpowstaniach,choćnietaklicznijakzmazur.przede
wszystkimistniałajednaknaWarmiiimazurachsiećkonspiracyjna,zajmującasię
głównieprzemycaniembronidlapowstańców.Tennielegalnyhandelbyłtropio-
ny,iwprzypadkudekonspiracji,karanyprzezwładzepruskie.próbowanorów-
nieżograniczaćentuzjazmwobecpowstańcówiorganizowanąspołeczniepomoc
sanitarną.Wczasiepowstaniastyczniowegoludnośćpruskaoficjalniestraszona
byłakaramizaprzechowywanieuciekinierówpolskichipomocimokazywanąna
terenieprus64.
społeczeństwowarmińskieprzeżywałopodobneprocesyspołecznejakresz-
taobywatelipruskich.kształtowałasię,corazbardziejświadomaswojejroli,war-
stwamieszczaństwa,domagającasięwiększegoudziałuwewładzyipopierająca
ideewolnościoweikonstytucyjneWiosnyLudów.Dużadysproporcjamaterial-
namiędzywarstwąszlachecką,oficerską,urzędnicząiwyższąmieszczańskązjed-
nejstrony,arobotniczą,chłopskąidrobnorzemieślniczązdrugiej,sprzyjałaroz-
ruchomulicznympodhasłamirewolucyjnymiwmiastachiwsiachwarmińskich
orazorganizowaniusięruchudemokratycznego.Ruchrobotniczyzacząłsięza-
wiązywaćwzorganizowanestrukturydopierowdrugiejpołowieXIXw.pomimo
okresowychniepokojówspołecznychWarmiazasadniczojednakbyłaregionem
64J.Jasiński,PrusyWschodnieiZachodnieapowstanielistopadowe,w:HistoriaPomorza,
t.3,(1815-1850),cz.2,Zagadnieniapolityczne,narodowościoweiwyznaniowe,red.G.Labu-
da,poznań1996,s.194-218;Tenże,OdgłosypowstanialistopadowegowPrusachWschodnich,
kmW1957nr2,s.99-104;Tenże,WarmiaiMazuryapolskiepowstanianarodowe,w:War-
miaiMazury.Zarysdziejów,red.b.Łukaszewicz,Olsztyn1985,s.385-414;Tenże,Warmiawo-
becpowstaniastyczniowego,„RocznikiHumanistyczne”20(1972)z.2,s.227-242;s.szostakow-
ski,PrusyWschodniewpolskimruchupatriotycznym1830-1865,Olsztyn1987;H.kocój,Prusy
iNiemcywobecpowstanialistopadowego,kraków2001;b.Groniowska,RolaPrusWschodnich
wpowstaniustyczniowym,kmW1960nr1,s.3-45;Z.Lietz,Przyczynekdopobytupowstańców
1863r.naWarmii,kmW1963nr1,s.97-101.
