Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Niesposóbanalizowaćdziejówpomijającwpływ,jakinabiegwydarzeńwy-
warłykonkretnehistorycznepostacie.Dziejespołecznościludzkich,takichjak
państwaczyróżneorganizacje,mocnozwiązanesązosobamiichliderów,wład-
ców,zarządców.Wprzypadkukościołakatolickiegoczołowąrolękreatorówży-
ciakościelnegonapoziomiepartykularnympełniąjegobiskupi.Ichdecyzjemają
zasadniczywpływnakształtdiecezji,którympasterzują.Ichwizjaduszpasterska
iadministracyjnanadajetonżyciureligijnemuwiernych,profilowiduszpasterstwa,
funkcjonowaniuinstytucjiiorganizacjikościelnychorazspołeczno-katolickich.
pośródwieluzacnychpasterzykościoławarmińskiegopozytywniezapisałsię,
wjegoXIX-wiecznychdziejach,czterdziestypierwszyzkoleibiskupwarmiński
JózefAmbrożyGeritz,któregożycieidziałalnośćsątematemniniejszejrozpra-
wy.Ramyczasoweujętewtemaciepracyobejmująnietylkodwudziestopięciolet-
niokresrządówbiskupaGeritzawdiecezjiwarmińskiej,alecałądługośćjegoży-
cia,uwzględniającjegoedukacyjnąikapłańskądrogędobiskupstwa.Zasadniczym
celempodjętychbadańjestukazaniesamejosobybiskupaGeritza,koleijegolo-
sóworazwielowarstwowejdziałalnościjakobiskupadiecezjiwarmińskiej,awcze-
śniejwikariuszakatedralnego,kanonika,prałataisufragana.Wtledziałalnościbi-
skupaprzedstawionesąlosykościelneipolityczno-społeczneWarmiiipozosta-
łychterenówprzynależnychdodiecezjiwarmińskiej,wktórychudziałmiałjejor-
dynariusz.OsobaJózefaAmbrożegoGeritzamożebyćtakżereprezentatywnym
przykładempostawybiskupakatolickiegowprotestanckimkrólestwiepruskim
wewzajemnychrelacjachkościołaipaństwa,hierarchiikościelnejispołeczeń-
stwa,katolikówniemieckichipolskich.
postaćbiskupaJózefaAmbrożegoGeritza,pomimociekawegożyciorysuiboga-
tegowdokonania,dośćdługiegopontyfikatu,niedoczekałasiędotychczaspełnej
monografii.Najstarszymizarazemnajobszerniejszymszkicembiograficznymobi-
skupieGeritzujestsporządzonywjęzykuniemieckimposzerzonynekrolog,wydany
wrokuśmiercibiskupaprzezhistorykawarmińskiegoks.FranciszkaHiplerawfor-
mieszesnastostronicowejbroszury1.Opracowanietozawierarównieżkilkacennych
informacjiźródłowychnatematdzieciństwairelacjirodzinnychJózefaAmbrożego
Geritza,jegozwyczajówicechosobowościorazopiniiwspółczesnychnatematbi-
1F
.Hipler,ZurErinnerunganJosephusAmbrosiusGeritz,BischofvonErmland,braunsberg1867.
