Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Słowowstępne
nyUniwersytetJagiellońskiinaugurujewykłademprof.AdamaKrzyżanowskiego
zatytułowanymnBogactwoimoralnośćzeszłegowieku”.WwykładzietymProfesor
przekonuje(Krzyżanowski1935:15–16),żewbrewpesymistycznymprognozomwiek
XIXokazałsiępomyślnydlagospodarki,iwzywadospoglądaniaznadziejąnaszanse
gospodarkiXXstulecia.
Pesymiściwspółcześnitwierdzą,żepomyślnekształtowaniesięrozwojubogactwaimoralności
wzeszłymwiekumamydozawdzięczeniaszczęśliwemuzbiegowiokoliczności,którysięwięcej
niepowtórzy.[...]Wszyscyjednakjesteśmyzgodniwżyczeniu,ażebyhoroskopywspółczesnych
pesymistówdoznałytegosamegolosu,któryprzypadłwudzialeprzewidywaniompesymistycz-
nymzpoczątkiemzeszłegowieku.
KontrapunktemdowykładuProfesora–zuwzględnieniemnieciągłościpolskiej
gospodarkispowodowanejIIwojnąświatowąipowojennymokresemgospodarki
centralnieplanowanej–możebyćopublikowanywXXIw.,awięc70latpowykładzie
Krzyżanowskiego,tekstMoralnakondycjapolskiegobiznesuautorstwaprof.Anieli
Dylus(2002)zUniwersytetuKardynałaStefanaWyszyńskiego,wchodzącywskład
opracowaniaKomitetuSocjologiiPANnatematkondycjimoralnejspołeczeństwa
polskiego.Wraporcietymczytamy(ibid.:280):
Upowszechnieniesięwetycebiznesutakichpojęćjaknetycznafirma”,nkulturaorganizacji”,
nspołecznaodpowiedzialnośćfirmy”czynetycznywizerunekfirmy”świadczy,żesamafirma
bywatraktowanajakopodmiotmoralny.Oceniemoralnejpoddajesięjejcele(wizjeimisje),
programyetyczne,realizacjęodpowiedzialnościspołecznejistosunekdoróżnychgrupintere-
sariuszy.Womawianymtudyskursieetycznymsygnalizujesięniektórespośródwieludeficytów
wtymwzględzie.
Autorkawskazujetrzygrupyowychdeficytówmoralnych.Pierwszągrupętworzą
deficytydotyczącerelacjizkonkurentami,adokładniej,nieuczciwakonkurencja
polegającanazaniżaniucen,kopiowaniuproduktów,rozpowszechnianiuniepraw-
dziwychinformacji,ucieczcedoszarejstrefy,praktykachmonopolistycznych,anawet
szpiegostwiegospodarczym.Drugągrupędeficytówmoralnychstanowiwprowadzanie
wbłądklientówikonsumentów,wszczególnościreklamanieuczciwaikryptorekla-
ma,niskajakośćoferowanych–częstoprzeterminowanych–produktów,pozorne
promocjeiwyprzedaże.Trzeciagrupadeficytówmoralnychpolskiegobiznesuto
zaniedbaniawsposobietraktowaniapracowników,tj.naruszanieprywatności,
dyskryminacjazewzględunapłeć,wiekitp.,ubliżanie,dyspozycyjnośćjakoforma
nowegoniewolnictwa.
Dyluszwracauwagęnamoralnośćkrańcowąbędącąswegorodzajunetosemna
odwrót”polegającymnapostępowaniuzzamiaremprzechytrzeniainnychwdą-
żeniudosukcesuzawszelkącenę.nZgodniezzasadągospodarczościnajmniejszy
możliwy«nakładmoralności»ma[...]gwarantowaćnajwiększąmożliwąkorzyść
ekonomiczną”(ibid.:284–290).Takpowstajeswoista,wypaczonankultura”biznesu.
Tapseudokulturabiznesupoleganawywieraniunaczłonkóworganizacjinnacisku
