Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
17
poryneurobiologianiekorzystałabądźczyniłatojedyniewniewielkimstopniu.
Świadectwateniezależąodrozwojunowychtechnik.Onejużsą-pochodzą
zszerokorozumianejsztukiitowarzysząnamodtysiącleci.Chodzinietylko
orzeźbęimalarstwo,alerównieżliteraturę,muzykę,tanieciwieleinnychdzie-
dzin.Byłobydziwne,gdybyrzetelnebadanieosiągnięćwtychdziedzinachnie
przysporzyłowiedzynatematdziałaniamózgu.Wtejksiążcesięgampodzieła
sztukplastycznychiliteraturymiłosnej,bysprawdzić,czyświadcząone,żerów-
nieżwtychdziedzinachmózgtworzypojęcia.Wkraczanienaterenytradycyjnie
uważanezaodległeoddomenynaukimożewydawaćsięosobliwymprzedsię-
wzięciem.Czyżjednaksztukailiteraturaniesąwytworamimózguiniemogą
zatemdaćnamjakiegoś,choćbyniewielkiego,pojęciaojegodziałaniu?Czyż
mózgnieuczestniczywodczuwaniumiłości2iwkontemplacjipiękna?Czyza-
tembadanietychzdolnościniemogłobystaćsięźródłemważnychinformacji
natematmózgu?
Sztukę,miłośćipięknouważasiępowszechniezapojęciaabstrakcyjne,choć
corazwięcejprzemawiazatym,żenaszeprzeżyciawtychobszarachsąbezpo-
średnioskorelowanezaktywnościąwyspecjalizowanychczęścimózgu.Wiele
oczywiściedzielidoświadczeniemiłościipięknaodprostychwrażeń,nawetjeśli
istniejezwiązekmiędzyjednymidrugim.Wposzukiwaniuuniwersalnychzasad
rządzącychorganizacjąidziałaniemmózgunależy,jaksięwydaje,badaćsfery
jaknajbardziejodległeodsiebie,botylkotakmożnasprawdzić,czypomimo
dzielącejjeprzepaścimózgzachowujesięwobecnichpodobnie.Czytomoż-
liwe,żezasadniczotakiesamopodejście,czylitworzeniepojęć,stosowanejest
zarównowprostejpercepcji,jakiwmatematyce,sztuce,muzyceiliteraturze?
2
Piszącomiłościwiążącejdwojeludzi,odmiennejodmiłościmacierzyńskiej,bliźniego,
przyjacielskiej,braterskiej,doBogaitp.,Zekiposługujesięokreśleniemromanticlove,którego
przekładnajęzykpolskiwcaleniejestoczywisty.Wniektórychnowszychtłumaczeniachzangiel-
skiego-zwłaszczawpozycjachobardziejpopularyzatorskimcharakterze-można,coprawda,
spotkaćwersjęDmiłośćromantyczna”,pojawiasięjednakpytanie,czyjesttowybórnajszczęśliwszy.
Wtradycyjnychklasyfikacjach,jakiewykorzystujesięwpolskiejliteraturzenaukowej,niemabo-
wiemmiłościromantycznejanitymbardziejrozróżnianiaczyporównywaniamiłościromantycznej
imacierzyńskiej.Miłośćromantycznatounasterminzwyczajowozastrzeżonydlaepokiromantyz-
mu,równoznacznyzmiłościąidealną,wolnąodzmysłowościinieszczęśliwą.Natomiastnaokre-
śleniemiłościmiędzydwojgiemludziużywasięwjęzykupolskim-wpsychologii,filozofii,religii
czynauceoliteraturze-terminumiłośćerotyczna(odEros,gr.bógmiłości).ItooniejpiszeZeki,
nazywającjąromanticlove.Tenrodzajmiłościobejmujezarównosferęseksualną,jakiuczuciową
iduchową.WswoichbadaniachfMRInadromanticloveZeki-jakwieluinnychbadaczy-posługu-
jesiękwestionariuszemPassionateLoveScale,któryniemierzybynajmniejstopniaromantyczności
(czyidealności)miłości,leczjejintensywność,uwzględniającrównieżaspektzmysłowy.Niejestto
zatemmiłośćromantycznawtakimsensie,wjakimrozumiesięjąwjęzykupolskim,stąddecyzja,
bywprzekładzietejksiążkiposłużyćsiętradycyjnymokreśleniemdobrzeznanympsychologom,
awięcprzymiotnikiemDerotyczna”(przyp.tłum.).
