Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Blaskiicieniepracymózgu
Świadectwapochodzącezpowyższychdziedzinpotwierdzajątęhipotezę.Ist-
niejezatem,copostaramsięwykazać,ścisłyzwiązekmiędzyzwykłąpercepcją
zjednejstronyasztuką,pięknem,miłościąitwórczościązdrugiej.Jeśliskupiam
sięnaukładziewzrokowymbardziejniżnainnychukładachzmysłowych,czy-
niętoniedlatego,żewiemonimwięcej,aledlatego,żeoinnychwiemmniej.
Oukładziewzrokowymmamypoprostudużoobszerniejsząwiedzę.Dostarcza
namonteżnajwiększejilościinformacji-dlategozdaniemPlatona,Dantego
iwieluinnychwzrokjestkrólemzmysłówidlategowłaśnietenzmysłupodobali
sobiefilozofowie.
Zapuszczającsięnaterensztukiwposzukiwaniuwiedzyomózgu,zkoniecz-
nościmuszęograniczyćsiędoprzeanalizowaniakilkuprzykładów.Wybrałem
należącedokanonudziełakulturyZachoduiWschodu,któreprzetrwałypróbę
czasuidodziściesząsięniesłabnącympowodzeniem.KupnobiletównaTristana
iIzoldęgraniczyzcudem,nawetgdyspektaklgranyjestzdalaodwielkichme-
tropoliitegoświata-Londynu,NowegoJorkuczyParyża.Osamymakordzie
tristanowskimnapisanoponadtysiącartykułówiksiążek.Dantologiarozwijasię
odstuleci,apodziwdlaautoraBoskiejkomediistalewzrasta,zwłaszczażedzięki
przekładomjegotwórczośćstałasiębardziejdostępna.OpowieścioMadżnunie
iLejliorazKrysznieiRadszenadalinspirująiporuszająmilionyludziWschodu.
Tylkonajbogatszekrajemogłybypozwolićsobienazakupjednejzewspaniałych
rzeźbMichałaAnioła,nawettychDniedokończonych”.Dlaczegotaksiędzieje?
Napewnympoziomieodpowiedźjestprosta:poezjaDantegojestpiękna,takjak
pięknajestmiłośćRadhyiKryszny,muzykaWagnerairzeźbyMichałaAnioła.To-
maszMannzapewneniepasujedotegowyliczenia-ŚmierćwWenecji,którąprzy-
wołujęwtejksiążce,jestnietylepiękna,coniepokojąca.Alewłaśniewtejnoweli
Mannudzielatrafnej,moimzadaniem,odpowiedzinanaszepytanie.Pisze:DAby
wybitnyutwórduchamógłzmiejscawywrzećszerokiigłębokiwpływ,musiist-
niećtajemnepowinowactwo,ba,zgodnośćmiędzyosobistymlosemtwórcyipo-
wszechnymlosemwspółczesnegopokolenia.Ludzieniewiedzą,czemujakiemuś
dziełusztukigotująsławę.Dalecyznawstwa,zdająsięznajdowaćwnimstozalet,
byusprawiedliwićtakwielkienimzainteresowanie;alewłaściwympowodemich
uznaniajestimponderabile,sympatia”3.Pewnienależałobytudodaćjeszczeem-
patię.Aledlaczegoniektóreutworyzyskujątrwałemiejscewkulturze?Uważam,
żeartyścirzutująnaswojedzieła-powieści,symfonieczyobrazy-pewnestyle
myśleniaiodczuwania,któresąwspólnewieluludziom,ponieważnaszemózgi,
naswympodstawowympoziomie,działająwedługbardzopodobnychwzorów.
3
MannT
.(1988).ŚmierćwWenecji.(Tłum.L.Staff).Warszawa:WydawnictwaArtystycznei
Filmowe,s.10-11.
