Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JanuszDanecki
Ibnal-Azrak(1427-1492)
-kontynuatorIbnChalduna?
FG
F
G
Wlatach70.XXw.wświeciearabskimzwielkimzainteresowaniemza-
czętomówićopolitycznejteoriiIbnal-Azraka,postaci,któradotego
czasupozostawałaniemalnieznana.Przyczynątegonagłegozaintereso-
waniabyłoopublikowaniejegodziełapt.Bada,ias-sulkfitaba,ial-mulk
(„Cudawędrówki,czylionaturzewładzy”),któredotychczaspozostawałojedy-
niewformierękopiśmiennej.DziełozostałowydaneniemaljednocześniewTu-
nezjiiLibiiw1976r.(MuhammadIbnAbdal-Karim,Daral-Kitabal-Arabi,
Trypolis)orazwBagdadziew1978r.(Daral-Hurrijjali-t-Tiba’a,dlaMinister-
stwaInformacji).Mamdostępjedyniedotegopierwszegowydania,opatrzonego
obszernymwstępem,przypisamiistudiumnatematŹródełIbnal-Azraka.Ali
Samian-Naszszar,wydawcairedaktortegodzieła,entuzjastyczniewypowiada
sięojegoznaczeniu:„Przekazujębibliotecearabskiejnajwspanialsząksiążkę
zzakresumuzułmańskiejsocjologiipolitycznej”—powiadawe„Wstępiewy-
dawcy”(Mukaddimatal-muhakkik,t.I,s.5).DziełoIbnal-Azrakapozostawało
nieznanedoXIXw.Dopierowtedyzwrócilinanieuwagęmarokańscyuczeni:
Al-GhaliIbnMuhammadal-Lidża’i(zm.1871),MuhammadIbnMuhammadAl-
-Allaf(zm.1894),AhmadIbnal-Haszimiad-Darkawi(zm.1909),Sa’idIbnAbd
Allahad-Dakkali(zm.?)
1
.WspółcześniepierwsząwzmiankęoIbnal-Azraku
opublikowałHasanas-Sajihwmarokańskimmiesięczniku„Dawatal-Hakk”
2
.
An-NaszszarpróbujepomniejszaćznaczenieIbnChalduna,jegozdaniembo-
wiembyłontylkoogniwemwdługimłańcuchuwybitnychpostaci,awszystkie
zasadniczeideeipojęciazawartewjegoteoriiznajdująsięwdziełachjegopo-
przedników,takichjakAl-Mawardi,Al-Ghazali(asabijja,dawla)czyAl-Masudi
(szawka).IbnChaldunmieścisięzatemwramachwielkiegonurtuaszaryckiej
teoriipolityczneji—zdajesięsugerowaćAn-Naszszar—specjalniewnimsię
niewybija.
Natomiastwybitnąimałoznaną,wręczzapomnianąpostaciąjestdlaAn-
-NaszszaraIbnal-Azrak,którywramachmuzułmańskichteoriispołeczno-poli-
tycznychpoczyniłwielkikrokinadałtymteoriomdojrzałycharakter.Naczym
1
An-Naszszar,WstępdoBada,ias-sulk,t.I,s.26-27.
2
Hasanas-Sajih,Ibnal-AzrakszarihIbnChaldun,„Dawatal-Hakk”,nr3,styczeń1967.
