Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SzczepanLemańczyk
Planybudowykoleiafgańskich
iichznaczeniewpolitycewielkichmocarstw
wXIXiXXwieku
FG
F
G
Afganistanjestpaństwem,któreodwielulatnieschodzizestrongazet
iserwisówinformacyjnychcałegoświata.Dziejesiętozasprawątrwa-
jącejnajegoterenieoperacjiwojskNATObędącejkonsekwencjąata-
kówz11września2001r.Obokoperacjimilitarnej,wktórązaangażo-
wanajesttakżePolska,trwaodbudowagospodarkikraju,wtym
infrastrukturykolejowej.Wprzypadkukoleimowajednaknietyleo„odbudo-
wie”,ilebudowaniuodpodstawnowychlinii,gdyżAfganistannieposiadażadnej
siecikolejowej,cowkrajuotejwielkości(652tys.km
2
)itejliczbieludności
(28mln)możezaskakiwać.Niejesttojednakrezultatemdziałańwojennych,
któremogłybydoprowadzićdodewastacjikolejowejinfrastruktury.WAfgani-
staniestansiecikolejowejjestbowiemobecnieprawieidentyczny,jak50lat
temuczynaprzełomieXIXiXXw.zarządówemiraAbdurrahmana
(1880-1901).Kwestiataniebudziłajednakdotychczasszerszegozaintereso-
waniapolskichbądŹzagranicznychautorów.Niniejszyartykułstanowipróbę
przybliżeniaczytelnikowihistoriikolejnictwawAfganistanieorazwskazania
odpowiedzinapytanie,dlaczegoAfganistan,pomimotakstrategicznegopoli-
tyczniepołożenia,pozostałdodziśbiałąplamąnakolejowejmapieświata.
WhistoriirozwojukoleinaterenieAzjiCentralnejiBliskiegoWschodu
ogromnąrolęodegrałapolitykadwóchwielkichmocarstw:WielkiejBrytanii
iRosji.OddrugiejpołowyXIXw.rządyobutychpaństwzaczęływykazywać
wzmożonezainteresowanieterenamiówczesnejPersjiorazAfganistanu,
wskładktóregowchodziłwówczastakżeBeludżystan,gdyżzarównoPersjajak
iAfganistanstałysięswegorodzajubuforempomiędzycarskąRosjąaIndiami
Brytyjskimi.PrzezobapaństwaprzebiegałanajkrótszadrogazEuropydoIndii.
DlaRosjibyłytakżenajkrótsząprzeprawądowybrzeżyZatokiPerskiejoraz
MorzaArabskiego.Każdezobydwumocarstwstarałosięzatemzwiększaćswoje
wpływynatereniePersjiiAfganistanu,jednocześnieograniczającwpływy
stronyprzeciwnej.Prowadziłotodopatowejsytuacji,czegoodzwierciedleniem
byłbrakpostępówwrozwojusiecikolejowej,anajdobitniejbyłotowidaćna
przykładziePersji.Wroku1872Naserad-DinSzach(1848-1896)przyznałbry-
tyjskiemukonsorcjum,naczelektóregostałbarondeReuter,koncesjęnabudo-
węliniikolejowychnatereniePersji.Jednakżewskutekprotestówstronyro-
syjskiejkoncesjatazostałacofnięta,anastępnieszachzostałzmuszonydo
