Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
n
ARTYKUŁY
polegaspecyfikadziełaIbnal-AzrakawedługAn-Naszszara?Otóż,popierw-
sze,połączyłteorieIbnChaldunazinnymimuzułmańskimiteoriamipolityczny-
mioraz,opierającsięnainnychniżIbnChaldunzałożeniach(awręczsprzecz-
nychzIbnChaldunowskimi),rozwinąłetykępolityczną.Tadziedzinaniebyła
istotnadlaIbnChalduna,natomiastodegrałaistotnąrolęuinnychmyślicieliis-
lamu,takichjakAt-Turtuszi(zm.1126)iIbnRidwan(zm.783)
3
.
DziełoIbnal-Azrakamajeszczeinnązaletę.OtóżujawniaonoŹródłaIbn
Chalduna,któryalbostaranniejeukrywa,albopoprostuichniewymienia,
byłbowiemkatum—skryty,jakkilkakrotniepodkreślaAn-Naszszar(t.I,s.6;
t.II,s.485-487).MożnadodaćjeszczejednąważnącechęBada,i.Otóżdzięki
licznymcytatomzAl-Mukaddimymamydostępdowczesnychwersjitegodzie-
ła.An-Naszszarprzypuszcza,żejesttowersja,którąIbnal-Azrakpoznał
wTunisie,awięcta,którąIbnChaldunbyćmożepozostawiłtamprzedwyjaz-
demdoEgiptu.PonieważjednakIbnal-AzrakwędrowałśladamiIbnChalduna,
możliwe,żemiałrównieżdostępdopóŹniejszych,egipskichwersji.Wiemybo-
wiem,żeIbnChalduncałeżyciepoprawiałiuzupełniałswojeopusmagnum.
PoglądyAn-Naszszarasąconajmniejrewolucyjne,powszechniebowiem
uważasię,żeIbnChaldunniemiałkontynuatorówrówniewielkichjakon.
Owszem,bylinaśladowcy,którzypowtarzalijegomyślijąuzupełniali,aleni-
gdynieosiągnęligeniuszuwielkiegoHistoriozofa.
JakiezatemjestmiejsceIbnal-Azrakarozwojumyślispołeczno-politycznej
islamu?Czyrzeczywiściebyłonnowymwielkimzapoznanymtwórcą?Wyda-
nieBada,iprzypomniałotegomałoznanegoirzadkowspominanegoautora,
anapewnostworzyłomożliwościpoznaniajegodzieła.
Odbiórjednakniebyłszczególnieentuzjastyczny.W1980rokuE.Gar-
ciaSánchezwydałurdżuzę—poematwmetrumrad˝az—IbnAl-Azrakana
tematulubionychandaluzyjskichipółnocnoafrykańskichpotraw,którąułożył
wczasieswoichpodróżypoAfryce
4
.An-Naszszarwewstępiedoswojejedycji
Bada,i(t.I,s.19)zapowiadałwydanieinnegojegodzieła—Rawdatal-ilambi-
manzilatal-arabijjaminulumal-islam.Wydałajew1999rokuwTrypolisie
(Libia)Sa’idaal-Ilmi
5
.
OdczasuopublikowaniaBada,iIbnAl-Azrakamówisięonimgłównieprzy
omawianiuoddziaływaniaIbnChalduna,główniedlapodkreślenia,żejednaknie
3
IbnRidwan,któryjestjednymzgłównychŹródełIbnal-Azraka,żyłwczasachIbnChalduna.Był
związanyzmarynidzkimwładcąAbuSalimem,któremudedykowałswojedziełopoświęconeteo-
riipolitycznejzatytułowaneAsz-Szuhubal-lami,afias-sijasaan-nafi,a(Jaśniejącegwiazdy,czyli
opożytkachsprawowaniawładzy),oprac.Alian-Naszszar,Casablanca1984,innewydanie:Su-
lajmanMatukar-Rifa’iiMuhammadasz-SzaziliAn-Najfar,2002.JaktwierdziAn-Naszszar,
dziełotoznałbardzodobrzeIbnChaldun(I,22;II,493).
4
E.GarciaSánchez,IbnAl-Azraq:Uryûzasobreciertaspreferenciasgastronómicasdelosgrana-
dinos,AndaluciaIslámica,I,1980,s.141-162.
5
Rawdatal-ilambi-manzilatal-arabiyyaminulumal-islam,t.I,Trypolis1999,ManszuratKulliyyat
ad-Dawaal-Islamijja.
