Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
LeCorbusier–EmileAillaud–RicardoBofill:trzyetapywhistorii…
regionu,przewidywanegoprzezarchitekta
1
.Miastozawieraćmiałosie-
dzibylicznychinstytucjipublicznych(m.in.Pacifère–rodzajpałacu
sprawiedliwości,Maisond’Union–domzebrań,Panarétéon–świątynię
praw)irozsianewpobliskimlesiezabudowaniaprzeznaczonedlaprzed-
stawicieliróżnychprofesji,którzyskładalibysięnazaprojektowanąprzez
Ledouxspołeczność(il.170–172).
Ważnymmodelemteoretycznym,którywielokrotniepowróciwar-
chitekturzeXIXw.,aleiwrozwiązaniachmodernistycznych,jestfa-
lansteropracowanyprzezCharles’aFourieradlaspołecznościliczącej
1600osób.Maonformępałacuwtypieentrecouretjardin(nawiązują-
cegocelowodozałożeniaWersalu),funkcjonującegojednakjakautono-
micznyorganizmprzypominającymiasto.Wewnętrznakomunikacjaza
pomocąprzeszklonychpasaży(tzw.wewnętrznychulic)stanowikrwio-
biegzałożenia.Jestonawrazzelementamidyscyplinującymi:centralną
nwieżąporządku”czyzewnętrznymplacemmanewrowym,jakzarchi-
tekturykoszarowej,równoważonaobecnościąwewnętrznychogrodów
zzatopionymiwzielenikopiamiantycznychrzeźb,cojestnawiązaniem
domiejskichparkówiwystawnychogrodówWersalu.Wfalansterze
możnatakżeodnaleźćechaluksusowychwillirzymskich–będących
przeniesieniemregułmiejskiegożyciaspołecznegowwiejskikrajobraz.
Najlepiejznanymprzykłademzrealizowanejkoncepcjiopartejnaide-
achFourierajestpałacspołeczny–familister–wybudowanywGuise
wlatach1858–1877przezwłaścicielafabrykikotłówgrzewczychJeana-
-Baptiste’aAndréGodina(1817–1888)dlapracownikówtegozakładu
2
.
Mieszkańcyzrzeszenibyliwokółideispółdzielczości
3
.
Familisterto4-kondygnacyjny,ceglanybudynek,składającysię
ztrzechskrzydełnaplaniekwadratu.Skrzydłaboczne,prostopadłedo
centralnego,sąznaczniewysuniętewprzód,wyznaczającobszernyplac.
Zabudowaniaskrzydełtworzyływkażdymznichkwadratowydziedzi-
nieczamkniętyprzeszkleniem.Dziedzińceotoczonogaleriowymiko-
rytarzami,zktórychprzechodziłosiębezpośredniodoposzczególnych
mieszkań.Naosipałacuodstronymiastaznajdowałsiębudynekteatru
flankowanydwomabudynkamiszkolnymi.Zdrugiejstrony(odogrodu)
1
C.-N.Ledoux,L’architectureconsidéréesouslerapportdel’art,desmoeurset
delalégislation,Paris1804;por.D.Rabreau,Lasalineroyaled’Arc-et-Senans.Un
monumentindustriel:allégoriedesLumières,Paris–Belin2002.
2
PrzyrealizacjiprojektuGodinkonsultowałsięzarchitektemA.Lenoirem,ale
prawdopodobniezarzuciłtęwspółpracęitojemusamemutrzebaprzyznaćautor-
stwoplanów,por.:Habiterl’utopie:lefamilistèreGodindGuise,dz.cyt.
3
Por.J.-B.A.Godin,Solutionssociales,Ofcedepublicité,LeChevalier,Guil-
laumin,Paris–Bruxelles1871.
