Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LeCorbusier–EmileAillaud–RicardoBofill:trzyetapywhistorii…
37
natejsamejosiwzniesionoprzylegającydocentralnegogmachubudy-
nekmieszczącyprzedszkoleiżłobek.Familisterprzecięławtensposób
nośedukacji”.Budynekzawierałwieleinstytucjisłużącychkonsolidacji
iorganizacjiżyciaspołeczności.Nacentralnym,przeszklonymdziedziń-
cuodbywałysięważneświęta–wtymświętopracy.Pracownicyfabryki
uczestniczyliwnich,stojącwzdłużgaleriiprowadzącychdomieszkań–
jaknawidowniteatru.
TenwspólnotowymodelarchitekturyspołecznejspotkałsięweFran-
cjizgwałtownąkrytyką.Przeciwstawianomurozwiązaniaskładającesię
zosiedlijedno-lubkilkurodzinnychpawilonów,wznoszonychczęsto
wokółzakładówprzemysłowych.Donajciekawszychzałożeńtegotypu
należą:osiedlarealizowaneprzezstowarzyszeniemanufakturwMiluzie
(istniałood1838roku),koloniarobotniczawsąsiedztwiefabrykicze-
koladyEmila-Justine’aMennierawNoisiel,atakżeliczneosiedlapo-
wstałew2.poł.XIXw.naprowincji(m.in.wRouen,Lyonie,Marsylii).
Prawdziwamiędzynarodowawymianaideiwdziedzinierozwiązańzza-
kresubudownictwasocjalnegoodbywałasiętakżewramachWystaw
Światowych.
PoczątkowonielicznewXIXw.inicjatywyrządowewzakresiear-
chitekturysocjalnej,takiejaknawiązującedoideifalansteruosiedlero-
botniczezwaneCitéNapoléon,wzniesionezinicjatywyNapoleonaIII
przyul.RochechouartwParyżuw1851roku,uzyskałyzczasemskalę
planowejpolitykipublicznej
4
.
WwiekuXIXzwiązekzprzemysłem,takbezpośredni,jaksymbolicz-
ny,będziestaleobecnywtegotypuprojektach.Punktemwyjściapozo-
staniediagnozaproblemówmiastprzemysłowych,którymwspółcześni
filozofowie,pisarzeipublicyścipoświęciliwielesugestywnychiwstrzą-
sającychopisów,zwłaszczatam,gdziesprawadotyczyławarunkówżycia
miejskiegoproletariatu.Wartowtymmiejscuzaznaczyć,żerefleksjanad
architekturądlamaswywodzisięzdiagnozyproblemówmiastaiodsa-
megopoczątkuwyrażasięwposzukiwaniurozwiązańurbanistycznych
bardziejniżarchitektonicznych.
Transformacjacentrummiastaw2.poł.XIXw.–tzn.noweinsty-
tucjeiprzestrzeniepubliczne,takiejakdworce,wielkiesklepy,muzea
4
OmówienieCitéNapoléon(proj.M.-G.Veugny)otwieraopracowanie:
R.Quilliot,R.-H.Guerrand,Centansd’habitatsocial.Uneutopieréalise,éd.A.Mi-
chel,Paris1989.Byłoonodlamnieważnymźródłeminformacjinatemathisto-
riifrancuskiejarchitekturysocjalnej.Por.takżeHistoriażyciaprywatnego,t.IV:
OdRewolucjifrancuskiejdoIWojnyŚwiatowej,red.M.Perrot,R.-H.Guerrand,
Ossolineum,Wrocław–Warszawa–Kraków1999,rozdz.:Scenyimiejsca.Obszary
prywatne.
