Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16|bonatymświecieśmierć
szkoływpoezjipolskiej,którejdwajnajważniejsiprzedstawiciele,
MalczewskiiGoszczyński,należądoprąduczarnoromantycz-
nego,bynajmniejniewyczerpujetreścipojęciaWczarnyroman-
tyzm”.Rzeczywiście,dajesięonozdefiniowaćnietylkoprzez
ujęciedynamikiświatawtychdziełachjakoopartejnaruchu
samopoznaniaiotwarciakuświatuciemnejprazasadybytu.Kie-
dytrwaona–owaMrocznaPrazasada–wotwarciunaświat,zło
wprawdziewnimistnieje,alerozpraszasię,umożliwiająctym
samymbudowanieludzkiegoprojektukosmosu.KiedyZasadata
zwracasiękusobie,burzywszystko,coświatludzkizdołałskon-
struować.
Ówruchdestrukcjimawczarnymromantyzmiecałeprzebogate
imaginariumsymboliczne,któregokrólowąjestNoc,ofiarą–Dzień,
panem–Chaos,poddanym–Porządek.Dotegopodstawowegokom-
pleksudostrajająsięszeregisymbolielementarnych:Księżycwy-
pieraSłońce,żywiołyzostająporuszone:Woda,Ogień,Powietrze
iZiemiawirująwszalonympędzie.To,coniskie,ziemneipod-
ziemne(chtoniczne),bierzegóręnadtym,cogórne,wertykalne,
takjakprzerwanyzostajemiłosnylotkusłońcuOrlikizZamku
kaniowskiego(imięzwpisanymwniesymbolemorła).Towarzy-
szątemuzmianyszeregówsymboliczynnościowych:wstępowanie,
wchodzenie,przekuwaniemateriiświatazastępujegwałtownyupa-
dek,zejściewpodziemia,destrukcja.Anabazęzastępujekataba-
za.Procespoznawanianaturywczłowiekuzostajewypartyprzez
processamodestrukcji.
JeśliSchellingpiszeoBoskimwyjściuzukryciakuistnieniutak
oto:WKiedywięcBoskośćpodjęłasięIstnieniaiobjawiłasięprzez
Istnienieczynem(comusimyuznaćzawydarzenierzeczywiste),
todecyzjapotemumogłapochodzićtylkoznajwyższejWolno-
ści”27,towerupcjachszaleństwaczarnoromantycznegoprzejawia
sięnajbardziejzłowrogakapryśnośćCiemnejZasadywtejBosko-
ści,atymsamymwnaturze.Szeregiczynnościoweuporządkowa-
negoświata,którymazorganizowanąprzestrzeńiczas(świecki–
święty–święto–praca),zastępujemagmanieoczywistości,wktórej
niewiadomojuż,cowytyczagraniceiramyczasoprzestrzeniiwktó-
rejtryumfujeobłąkującyczłowiekaChaos.AzChaosemwkracza
wrogaporządkowidniabezkierunkowośćibezcelowość.Czaso-
