Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22|bonatymświecieśmierć
czarnoromantycznychstudiów45.Nieznaczyto,żekulturaroman-
tyczna,szerzej:dziewiętnastowieczna,żyławnieświadomości,iż
posiadaarcydziełajedynewswoimrodzaju:jakMalczewskiego
Marię–czarną,melancholiczno-ironiczną,posępną.Wiedzieliotym,
naśladowaliMarię,aczdyskretnie,nawiązywalidoniejzdumą.
ZnakomityMaurycyMochnacki,wyrzekającnaignorantówlite-
rackich,naniezrozumieniepoematu,ująłwartośćdziełaiautora
najcelniejjakmożna,bowformuleWstwórczości”:WMieliśmy
człowieka,któryumiałstwarzać.TymczłowiekiembyłMalczew-
ski.Niebaczni!Jakimżedarem,jakimupominkiemwdzięczności,
jakącześciąuwieńczyliśmyjegopracę?”46.Niemógłwiedzieć
Mochnacki,żewtymsamymczasieszykowałasięjużwnaszej
literaturzeprawdziwainwazjamotywów,dzieł,aluzjiinawiązań
àlaczarnyromantyzmMariiMalczewskiego.
Czarnoromantycznagaleria
Sprowadzeniezjawiska,którenazywamyczarnymromanty-
zmem,dohoryzontudziewiętnastowiecznejszkoływpoezjipol-
skiejlubwąskiegonurtu,główniezpoczątkuówczesnegostulecia,
jestograniczeniemniesprawiedliwymipoznawczobezpłodnym.
Odrzucamtakietylkorozumienie,spętanehistorycznoliterackimi
wędzidłamipojęćtypuWproces”,Wepoka”,Wnurt”.Podkreślam:
tylkotakie,nienegujębowiemistnieniaowegonurtuwłonie
procesówrozwojowychpoezjiromantycznej.Hołdujęjednakprze-
konaniu,żekażdywielkipoetamaswójczarnyromantyzm.Posia-
dawdorobkudziełanaznaczonemrokiem,wydającesięefektem
jakbychwilowegozapomnienia,kiedyrozumzwolniłnajciemniej-
szesiływyobraźnizłańcuchanormiograniczeń.
Wpoezjipolskiej–wbrewtwierdzeniomdawniejszychbadaczy,
żeMalczewskitogeniuszsamotności,któregoniktnierozumiał
inienaśladował–znajdujesięjeszczecałyciągwytyczonyprzez
inspiracjęMarią.IstniejeMickiewiczczarnoromantyczny?Nie
jestonwprawdziereprezentantemnurtu,alezdarzająmusiętek-
stytakprzerażające,jakCiemność.ZByrona,opiskanibalistycz-
nejucztyludzkości,gdzie:
