Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wojny.Sytuującsięwobrębieniecostarszegometrykalniepokolenia,iden-
tyfikującsięznim,Iredyńskimiałpotrzebę,anawet—powiedzmyto
mocniej—rościłsobieprawododystansowaniasię,egzystowaniamanife-
stacyjnieobokżyciaspołeczno-politycznego.
PiszącoIredyńskim,niemożnapominąćkontekstuestetycznegojego
twórczości,boprzecieżrodziłasięonawokresieważnychprzeobrażeń
wkulturze.Zanimwspomnimyopolskichuwarunkowaniach,zauważmy,
żeczasdebiutuIredyńskiegotowkulturzeświatowejokrespopularności
egzystencjalizmu,swoistejmody,stylizacjiDnaegzystencjalistę”.Wuprosz-
czeniumożnastwierdzić,żeszerokieoddziaływanietegokierunku,nieza-
leżnieodintelektualnychfascynacji,zrodziłosięzpotrzebyodreagowania
naswoistyDterror”filozofiimasowych,totalitarnych—takżetycharty-
stycznych.Wkulturzeanglosaskiej,aonawtymczasietakżedziękinowo-
czesnymmediomzyskujeogromnąpopularność,dowspaniałychartystów
zkręgupoezjiimaginistycznejczywielkichprozaikówamerykańskichdołą-
czająpisarzezpokoleniabezpośredniodotkniętegoskutkamiIIwojnyświa-
towej:amerykańskiepokolenieBeatGenerationiangielscyDmłodzigniewni”.
IchtwórczośćstopniowodocieradoPolski,ale—cowkontekścieniniej-
szejpracyważniejsze—specyfikęświataichutworówizbuntowanegoboha-
teraprzenosinanaszgruntfilmanglosaski.Temodyipostawytrafiałyna
obszarwyjałowionystalinowskąmonokulturą;byływyczekiwane,przyjmo-
waneiprzeżywanegłębiejniżzwykłaofertazachodniejkulturypopularnej.
Iredyńskizaistniałwewszystkichrodzajachliterackich.Wpierwbardzo
dobrzeprzyjętymtomempoezji,prowokacyjniezatytułowanymwlatach
budowaniaDstabilizacji”:Wszystkojestobok(1959).Młodyautorzarysował
wnimpropozycjępoetyckąidącąwantyestetycznymradykalizmiedalej
niżRóżewiczczyBursa.Głośny,wywołującywieledyskusji,byłjegodebiut
wteatrze.MowaoMęczeństwiezprzymiarką(1960),próbiedramatupsy-
chologicznego,antycypującegoproblematykękryzysumałżeństwa.Wkręgu
prozyjegopropozycja(debiutanckapowieśćDzieńoszusta(1962))—tylko
pozorniemieszczącasięwniezbytartystycznieinteresującymnurciemałego
realizmu—staniesięgłównymwyznacznikiemkrajowejDczarnejlitera-
tury”.Ograniczamsiętutylkodowspomnieniapierwszych,najgłośniej-
szych,szerokoomawianychutworów—onebowiemprzysporzyłybardzo
młodemupisarzowipopularnościorazokreśliłyjegodalsządrogępisarską.
Niniejszapracazaczynasięodpróbyscharakteryzowaniapublicystyki
pisarza,jegouczestnictwaiusytuowaniawżyciuliterackimprzełomulat
pięćdziesiątychisześćdziesiątych.Dalszerozdziałysąpoświęconedebiu-
tanckimutworompoetyckimiprozieIredyńskiego.Książkaniemawięc
charakterucałościowejmonografiiidotyczywymienionychwjejpodtytule
poezjiiprozy.Poszczególneczęściwzasadziepozostająwzgodziezchro-
nologiątwórczościpisarza.Wzasadzie,bowiempierwszyrozdział,poświę-
8
