Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
itychwzględów.Ludzkośćmiałapowodydotego,abyobawiać
siędzikichiniebezpiecznychbestii,aletakżedotego,abysięnimi
fascynować11.Ludziedługocierpielizpowoduplag–wszelakich
„żabimyszy”,odbieraliwciąż„nauczki”odnatury12,wreszciepo-
znaliświatzwierzątwwystarczającodużymstopniu,abyzacząć
tenświatklasyfikowaćizaprowadzaćwnimwłasnyporządek.
Aspiracjewciążzderzałysięzrzeczywistością,aideologiezprag-
matyzmem13.
KsięgaStworzenia„Bundahiszn”tokompilacjaperskichmitów
zepokizoroastriańskiejiprzedzoroastriańskiej.Wtejksiędzezo-
staływymienionebestie,któreniepozostawałybezzwiązkuze
stworzeniamiznanymitakżezmitówibajekarabskich(np.opo-
dróżachSindbadaŻeglarza),żydowskich(np.opodróżachrabi-
nabarBarHany)czyruskich(np.z„KsięgiGołębiej”).Ludziom
izwierzętomprzewodziływielkażabalubjaszczurka,dwiedra-
pieżneryby,wielorybopięćdziesięciupłetwach,trójnożnyosioł
konserwującyświatwłasnymmoczem,wółprzenoszącyludzkość
zkontynentunakontynent,ptakwartwszystkichptaków,ptak
zanoszącydobrąnowinędotwierdzyJama,bawółzapładniający
rybyswoimrykiem,trójpalczastySimurg–największyzptaków,
soważyjącanapustyniiodstraszającademony14iinnebestie.
Apokryficznytekstpt.„EpistolaAlexandriadAristotelem”,
czylilistwładcyAleksandraWielkiegodoswojegomistrza–Ary-
stotelesascaliłpostać„prekursorawładcówświata”,tj.rzym-
skichigreckichcesarzyzbestiaminajczęściejfantastycznymi,
powszechniebudzącymigrozęlubwręczdiabolicznymi.Idealny
władcazestarożytnegotekstuiśredniowiecznychminiatur,któ-
rymizilustrowanosławny„Panteonsandomierski”jawiłsięjako
11
JanPtak,Antycznaarmiaprzeciwkogroźnymzwierzętomw„Panteoniesandomierskim”,Łódź2020:„Póź-
niejscenyzmagańludzizgroźnymibestiamipojawiłysięnabrakteatachMieszkaStaregozlat1182–1202
(zesmokiem)iBolesławaWstydliwegopo1228(zturem).[ł]Jakjużwspomniano,interpretatorzytych
wizerunkówdostrzegająwnichsymboliczneprzedstawieniazłychmocy,niosącychludziomzgubęfizyczną
iduchową”.
12
MidrashRabbahł,op.cyt.:„R.Tanhumb.Marionsaid:TherearedogsinRomethatknowhowtode-
ceivemen.One[adog]goesandsitsdownbeforeabaker’sshopandpretendstobeasleep,andwhen
theshopkeeperdozesoffhedislodgesaloafneartheground,andwhiletheonlookersarecollecting[the
scatteredloaves]hesucceedsinsnatchingaloafandmakingoff”.
13
WincentyKadłubek,MistrzaWincentegoKronikapolska,Warszawa1974:„PodobnieAbderydziopuścili
ojczyznęzpowodumnóstważabimyszy”.
14
DomenicoAgostini,SamuelThrope,TheBundahišn:TheZoroastrianBookofCreation,Oxford2020:„The
Avestawascreatedonitstongue”.
7
