Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
2.DziejeTwierdzyBrzeskiej1833-1922
2020TwierdzaBrześć(do1921roku)
W1833rokurozpoczętopraceziemne-dokopaniafosisypaniawałówdziesię-
ciometrowejwysokościzegnanotysiąceżołnierzyorazniedawnychpowstańców.
W1835rokunatereniemiastawybuchłpożar,któryprzyspieszyłjegoprzenosiny.
Wyburzonoponadtowieleinnychbudowli,m.in.cerkiewśw.Mikołaja.Pozosta-
wiononieliczne,którewpisywałysięwplanprzyszłychumocnień,m.in.:klaszto-
rybrygidek,bernardynówijezuitów,monastyrbazylianów,któreprzystosowa-
nodonowychzadań.CałecentrumdawnegomiastaprzeznaczononaCytadelę14.
JednocześnierozpoczęłysiępracenadbudowązabezpieczeńprzyszłejCyta-
deli.NamiejscuzburzonegobrzeskiegozamkurozpoczętobudowęUmocnień
Wołyńskich(południowych),nawzniesienieumocnieńprzeznaczonotakżeteren
PrzedmościaKobryńskiego(północnego).Nalewym(zachodnim)brzeguBugu
zaplanowanowzniesienieUmocnieńTerespolskich(patrzil.9.5).Fosyotaczają-
ceteumocnieniaczyniłyznichsztucznewyspy,odpowiednio:Południową(zwa-
nąpotemSzpitalną),PółnocnąiZachodnią(zwanąpóźniejLotniczą,obecniePo-
graniczną)
15.
W1836roku,pozakończeniupierwszegoetapubudowytwierdzypostawio-
nowspomnianydrugikamiennyznak,rozgraniczającyażdo1915rokutwier-
dzęodmiasta.WówczasrozpoczętobudowęCytadeli.Zewnętrzną,obwodową
jejczęśćstanowiłypiętrowe,wysokiena16mkoszaryzczerwonejcegły(patrz
il.9.6).Zewnętrzneścianymiały2mgrubości,aichogólnadługośćwynosiła
1,8kmiw500kazamatachmogłypomieścić12tysięcyżołnierzy.Nawewnętrz-
nydziedziniecCytadeliprowadziłyczterybramy,różnienazywanewróżnym
czasie:Chełmska(odstronyUmocnieńWołyńskich;patrzil.9.7),Terespolska
(odWyspyZachodniej),BrzeskaiWschodnia(odUmocnieńKobryńskich).
Dojściedobramwiodłoprzezmosty16.
Chociażw1842rokuodbyłosięoficjalnewciągnięcieflaginadtwierdzą,to
byłaonanadalrozbudowywana.Kolegiumjezuitówprzystosowanonakancelarię
dowódcytwierdzy,budynekklasztorubazylianównakoszaryartyleryjskie,abu-
dynekunickiejcerkwiPiotraiPawła,zachowanyniedalekobramywschodniej,
znanejjakoBiałyPałac,zostaładaptowanynakluboficerski(patrzil.9.8).Budy-
nekklasztorubrygidekzamieniononakoszary,wktórychprzetrzymywanoska-
zańców.Wpołowiestuleciawzachodniejczęściwzniesionoarsenał,awsamym
14WtymsamymczasiepowstawałaCytadelaaleksandrowska(warszawska;1832-1836),twier-
dzawDęblinie(odimieniaPaskiewiczaIwangorod;1838-1847)irozbudowanawModlinie(No-
wogeorgijewsk;1832-1841ipóźniej).WrazzpóźniejszątwierdząwOsowcustanowiłyonepierwszą
linięumocnieńnazachodziekraju.
15http://www.radzima.org/pl/pub/346_p/(15IX2009).
16http://pl.wikipedia.org/wiki/Twierdza_brzeska(15IX2009);В.В.Бешанo;,Брестскаякре-
n0сть,с.20-22.
