Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pozytywizmprawniczywfilozofiipolitycznej...
omyślicielachprzeszłości.Miejscestrąconejfilozofiizająćmapozytywistycznie
rozumiananauka.
Logikapostępu,októrejmowawteoriitrzechetapówrozwojurozumu
ludzkiego,madłuższąhistorięniżokres,któryupłynąłodpojawieniasięfilozofii
Comte’a.Porazpierwszyideępostępu,wkształcieprzejętymprzezjemupóźniej-
szych,zarysowałBacon,którynajpierwodrzucającperspektywężyciawiecznego
dowartościowałżycienaziemi,bypotemwyznaćwiaręwpostęp,zaktórego
sprawązrealizowanezostaniewprzyszłościkrólestwobożenaziemi
34
.Wśród
prekursorówComte’awymienićmożnaHume’a,d’Alemberta,Holbacha,aleteżSa-
int-Simona,Condorceta.Pozytywizmrozwinąłsięwpostacisuwerennegonurtu
myślowegowXIXwiekunafaliosiągnięćnaukiitechniki,ogromnychpostępów
wróżnychdziedzinachwiedzy,alesamniejestczystonaukowywswychzało-
żeniachiretoryce.Pozytywizmniósłzesobąobietnicęnaukinowej,skutecznej,
pewnej;miałniezwykłą,prawiereligijną,siłę.nPozytywizmwystępujezmesjań-
skimroszczeniemwybawieniaświata.ZniemalreligijnympatosemgłosiComte
ijegozwolennicyreligiondel’humanité”
35
.Fazypostępuprzypominaćmogąetapy
rozwojuduchawedługJoachimadeFiorealbotrzyepokiwfilozofiihistoriiHegla.
ZtegopodobieństwabadaczetacyjakKarlLöwithwyciągająkrytycznewnioski
wobecpozytywizmujakojednegozelementówprojektunowoczesności.Według
EricaVoegelina,pozytywizmtonicinnegojakjednazformnowożytnejgnozy
36
.
NawetdalekiodpotępieniagnostyckiejnowoczesnościMarekSiemek
byłzdania,żepozytywizmtonświatopoglądbezgranicznejufnościwpotęgę
iwszechmocnauki,tofilozofiazapatrzonawnaukęiodniejoczekującaodpo-
wiedzinawszelkiepytania,zjakimiczłowiekmożezetknąćsięwswympoznaniu
iswymżyciupraktycznym.Jestwięcpozytywizmzawsze»scjentyzmem«—ową
34
Zob.F
.Bacon,NowaAtlantyda,tłum.W
.Kornatowski,Warszawa1954,s.131.Owyjątkowości
projektuBaconapiszeBenedyktXVI(Spesalvi,Vatican2007,pkt.16-19).
35
E.Coreth,P
.Ehlen,J.Schmidt,FilozofiaXIXwieku,dz.cyt.,s.122.Cisamiautorzypisząopo-
zytywizmie,iżmantypowecechyreligiizastępczej”(Ersatzreligion):nComtechcezałożyć
pozytywistycznykościół,zdogmatami,organizacjąkościelnąihierarchią,znajwyższym
kapłanem(nimsamym)ikapłaństwem,zsakramentami,rytamiiświętymi”
.Tamże,s.123.
36
E.Voegelin,Nowanaukapolityki,tłum.P
.Śpiewak,Warszawa1992,s.106-108,122-123.
Por.E.Voegelin,OdOświeceniadoRewolucji,tłum.Ł.Pawłowski,Warszawa2011,s.223-229.
33
