Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
Wstęp
JeślirządBrüningamiałwroku1930inapoczątku1931rokujakieśpolema-
newru,todotyczyłoonopolitykizagranicznej,aniegospodarki,przyczymwy-
korzystałontęswobodęzestrasznymskutkiem60.Zamiastpodążaćzaformułą
Stresemannazlat20.,którawiązaławypełnianiezobowiązańzrozważnądyplo-
macją,BrüningiJuliusCurtiuspołączyliuległośćwobecfinansowychzapisów
planuYoungazretorykąpolitykizagranicznejzapożyczonąodnacjonalistycznej
prawicy.Pierwszymelementemtejnowejniemieckiejstrategiibyładecyzja,
wbrewrozpaczliwejsytuacjifinansowejRzeszy,obudowiedwóchnowychkrą-
żownikówdlamarynarki.Drugimitrzecimpunktembyłypropozycjaaustro-
-niemieckiejuniicelnejirosnącaaktywnośćwpołudniowo-wschodniejEuropie,
symbolizowanaprzezusiłowaniazawarciaspecjalnychdwustronnychporozu-
mieńhandlowychzWęgramiiRumunią.Wszystkietetrzystrategicznezręby
skierowanebyłyprzeciwkoFrancjiiwynikałylogiczniezwcześniejszegoodrzu-
ceniaprzezBrüningapropozycjiBriandaustanowieniabliższychfrancusko-nie-
mieckichrelacjigospodarczych.Toniebyłjednakdobryczasnatakiedziałania.
Naprzestrzenilat20.przesłankąpolitykiNiemiecbyłostwierdzeniefaktu,że
choćFrancjastanowiładlanichgłównemilitarnezagrożenie,topodwzględem
finansowymbyłotomocarstwotrzeciorzędne,poStanachZjednoczonych
iWielkiejBrytanii61.Jednakdoroku1931takipoglądnaukładsiłwramachmię-
dzynarodowegosystemufinansowegozdążyłsięjużstaćbardzozłudny.Wna-
stępstwiestabilizacjifrankawroku1926francuskibankcentralnyzabrałsiębo-
wiemdosystematycznegogromadzeniazłotaiwroku1931posiadałgowięcej
niżBankAnglii,akonkurowałjużtylkozzapasamiRezerwyFederalnejStanów
Zjednoczonych.Godnezauważeniajest,żenapoczątkuroku1931Briandpo-
nowniezwróciłsiędoNiemiec,sugerując,żeabypomócBrüningowiwwypeł-
nianiuplanuYounga,paryskirynekkapitałowymógłbyzaoferowaćmudługoter-
minowąpożyczkę.Wodpowiedzi21marca1931rokupublicznieogłoszono
propozycjęaustro-niemieckiejuniicelnej,zatrzaskująctymdrzwidlafrancusko-
-niemieckiejwspółpracygospodarczej.
WtensposóbpoprzezswojąagresywnąpolitykęzagranicznąBrüningdalej
ograniczałsobiepolemanewrugospodarczego62.Niemającperspektywnaza-
granicznąpożyczkę,Brüningniemiałterazinnegowyjścia,jaktylkozapoczątko-
waćkolejnąbolesnąrundędeflacji.Uczynienietegoakceptowalnymdlakrajo-
wegoelektoratuwymagałonatychmiastowychdziałańmającychnaceluszybką
rewizjęplanuYounga.Wrazzdrugimnadzwyczajnymdekretemdeflacyjnym
Brüningwystosowałwięc6czerwca1931rokuagresywneżądaniezakończenia
reparacji63.Toostatecznieprzyspieszyłokatastrofę.Rynkifinansowebyłybo-
wiemjużodmarcapoddenerwowanezłowieszczymodradzaniemsięniemiec-
kiegonacjonalizmu,niemniejpomimoszalejącegowAustriikryzysubankowe-
60Krueger,Aussenpolitik,s.507-51.
61NatematpogardliwejopiniiSchachtaoFrancjipatrzCate,HjaimarSchacht.
62WzupełnejzgodziecodotegozFergusonemiTeminem,MadeinGermany.
63Winkler,Weimar,s.404-14.
