Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pamfletoweobliczedwudziestowiecznejkrytyki
Wokresiepowojennymzmianieuległasytuacjakomunikacyjnalite-
raturyikrytyki,awrazzniąnormyobowiązującewwystąpieniachpole-
micznych,satyrycznychczypamfletowych(itonietylkopolityczne,ale
ite,któreokreślasięzwyczajowo„dobrymsmakiem”).Byćmożewtych
ograniczeniachmożnaupatrywaćźródełposzukiwaniaprzezkrytyków
ciekawych,bardziejwyrafinowanych(zapewneteż:bezpieczniejszych)
formisposobówdemaskowania;rezygnacjizbezpośrednichinwektyw
izarzutównarzeczbardziejaluzyjnychipastiszowychwypowiedzi36
Bardziejgwałtowneibezkompromisoweatakimiałymiejscepozacen-
zurą,wdrugimobiegu(aleionepodlegałyostrymocenom,również
wkategoriachdobregotonuinormprzyzwoitości,cowidaćnp.wsporze
opamfletyJ.WalcaczywdyskusjinatematTraktatuognidachP Wierz-
bickiego37).Próbypamfletowychwystąpień,bliższychstylowigłośnych
pamfletówzdwudziestoleciamiędzywojennegobyłyniejednokrotnie
odrzucaneprzezkrytykęjakopaszkwilanckie,tj.będącewzłymtonie
(oczymświadczychociażbyrecepcjaUrokówdworuSzymańskiego).
Nieznaczytojednak,żepamfletystraciłyna„zabójczej”ostrości,
oczymdobitnieświadczyćmożeniniejszaantologia.
IV
Dobórtekstówdoantologiidwudziestowiecznegopamfletuniejest
sprawąoczywistą,jakkażdywybórdokonywanyzdużowiększejpuli
możliwości.Wtymprzypadkuowemunieoczywistemuwyborowitowa-
rzyszyłkompromispomiędzyprzekonaniem,żewantologiipowinnysię
znaleźćtekstynajbardziejreprezentatywne,apragnieniem,byznalazły
sięwniejtekstymniejdostępneimniejznane38
36Nieoznaczatojednak,żetakich,opartychnabezpośrednichinwektywach
pamfletówniebyłowogóle,dośćprzypomniećpublikowanywantologiiPoematdla
zdrajcyK.I.Gałczyńskiegoczyinne,np.antymiłoszowetekstypisanenazamówie-
niepolityczne.RównieżdemaskatorskakampaniakrytycznaA.Sandauera,rozpo-
czętawdrugiejpołowielat50.,opierałasięwdużejmierzenabezpośrednichata-
kach,aletraktowanabyławówczasjakowyjątkowoostreizjadliwewystąpienie.
37MamtunamyślidyskusjęnatematTraktatuognidachP
Wierzbickiego,
którąodnotowujęwprzypisie1dotegotekstuorazspór,jakitoczyłsięnałamach
prasypodziemnejwokółtekstówJ.WalcapoświęconychWitoldowiRozwensowi
(por.przyp.4dotekstuListdoWłodzimierzaMarta)
38Naostatecznykształtantologiimiałyteżpewienwpływokolicznościze-
wnętrzne–wkilkuprzypadkachspadkobiercyniewyrazilizgodynaprzedrukpam-
fletu
27
PAMFLETOWEOBLICZE
