Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.WSTĘP
Wwieludziedzinachzwiązanychzdziałalnościączłowiekawystępująukłady
drgające,którychwpływnaotoczeniemożebyćniekorzystnyzuwaginazbyt
dużeamplitudylubczęstościdrgań.Wceluczęściowejlubcałkowitejeliminacji
tychdrgaństosujesiężnemetodyiurządzenia,ogólnienazywaneukładami
tłumiącymilubtłumikamidrgań.Tłumieniedrgań,czylizmniejszenieamplitudy
drgańwrazzupływemczasunajczęściejwiążesięzestratamienergiiukładu
drgającego.
Do
rozpraszania
energii
wykorzystywane
są
materiały
opodwyższonychcechachlepko-sprężystych,czylitakie,wktórychczasma
wpływnawłaściwościfizyczne.Wmateriałachtychwrazzewzrostemprędkości
deformacjipojawiająsięefektyreologiczne,międzyinnymizwiększasięlepkość
(Gemant1936,Drozdov1996,Findley,Lai,Onaran1976).
Naukązajmującąsięplastycznymideformacjamiorazpłynięciemmateriałów
jestdziałmechanikiośrodkówciągłych,zwanyreologią,któryłączyzesobąteo-
rięplastycznościimechanikępłynównienewtonowskich.Domateriałówwykazu-
jącychcechylepko-sprężystemożnazaliczyćtworzywasztuczne,drewno,włókna
naturalne,betonimetalewpodwyższonychtemperaturach(Komar2007).Prace
badawczenadmateriałamiowłaściwościachreologicznychbyłyprowadzonejuż
wXIXwieku.Pierwszeteoriedotyczącelepko-sprężystościsformułowaliLudwig
Botzmann,JamesClarkMaxwelliLordKelvin.WdrugiejpołowieXXwieku
pojawiłysięnowemateriały:syntetyczniewytwarzanepolimery,któreprzyczyni-
łysiędorozwojubadańikolejnejpróbyopisuzjawiskzwiązanychzlepko-
-sprężystością.Obecniedużymzainteresowaniemciesząsięcieczewykazujące
właściwościreologiczneorazpolimery,którezpowodzeniemsąstosowanejako
elementytłumiącewmaszynachroboczychikonstrukcjachbudowlanych(np.
Zhang,Xu2000,Park2001,Soong,Spencer2002,Matsagar,Jangid2005,Pálf-
alvi2008).
Wrazzrozwojemtechnologiiiszersządostępnościąnowych,bardziejwy-
trzymałychmateriałów,projektujesięcorazwiększe,ajednocześniecorazlżejsze
konstrukcje.Takieobiektysąbardziejwrażliwenadziałanieobciążeńdynamicz-
nych.Nadmierne,niepożądanedrganiamogąbyćwywołaneczynnikamiśrodowi-
skowymi,np.trzęsieniemziemilubparciemwiatru.Oprócztegoobciążeniady-
namicznemogągenerowaćmaszynyluburządzeniainstalowanewewnątrzbu-
dynku.Konstrukcjakażdegobudynkumusibyćzaprojektowanatak,abynieule-
głazniszczeniulubuszkodzeniupodwpływemdziałaniaobciążeńdynamicznych,
oraztak,abyamplitudydrgańnieprzekroczyływartościdopuszczalnych.Drga-