Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OczymprzypominałaświątyniaCharyt?
słowy:czywpierwszejkolejnościpowinniśmyodwdzięczyćsię
temu,ktooddałnambezinteresownąprzysługę,czyteżudzielić
pomocyprzyjacielowi?Odpowiadającnato,Arystotelesnajpierw
zauważa,żetegorodzajusprawytrudnorozstrzygnąćwsposób
ścisły,niemniejwodniesieniudoprzytoczonejwątpliwościfor-
mułujepewną(przynajmniejstatystycznieważną)generaliza-
cję.Jasnejednak,że(ś)naogółtrzebaraczejodwdzięczaćsię
zadobrodziejstwaaniżeliobdarowywaćkolegów,takjaknależy
raczejspłacićpożyczkęwierzycielowianiżeliudzielićjejkoledze
19
.
Przytoczonezdaniemówi,że[A]odwdzięczaniesięzaotrzy-
maneprzysługi(tὰgμὲvgὐgργgσί!gἀvt!ποδοtέοv)jestwwiększości
wypadków(ὡgἐπὶtὸπολὺ)obowiązkiemniejakopilniejszymniż
[B]obdarowywaniekolegów(χ!ρiσtέοvἑt!ίροig),analogiczniejak
[C]spłaceniepożyczkiwierzycielowijestpowinnościąbardziej
obowiązującąniż[D]udzieleniepożyczki–czyteżinnejfinan-
sowejpomocy
20
–komuś,zkimjestsięzaprzyjaźnionym(ἑt!ίρῳ
δοtέοv).Ztejanalogiimożnabywnosić,żetakjakstatusdzia-
łań[B]i[D]jestpodobny–jednoidrugiepoleganawyświad-
czaniużyczliwejprzysługi–takidziałania[A]i[C]majątaki
samcharakter,gdyżobydwapolegająnapewnym„wyrównywa-
niurachunku”,czegowymagasprawiedliwośćwyrównawcza.
Takainterpretacjacytowanegofragmentu,zacierającaróżnicę
międzyobowiązkamisprawiedliwościiobowiązkamiwdzięcz-
ności,niejestjednakprzekonująca.Zarównoodwdzięczaniesię
zawyświadczonąprzysługę,jakiodwzajemnianieotrzymanej
usługijestwprawdziepewnegorodzajuodpłacaniemczymś
zacoś,alenaturatejwzajemnejodpłaty–orazugruntowana
wniejpowinność–możebyćmimowszystkorozumianaróżnie.
19κ!ὶtὰgμὲvgὐgργgσί!gἀvt!ποδοtέοvὡgἐπὶtὸπολὺμᾶλλοvἢχ!ρiσtέοvἑt!ίροig,
ὥσπgρκ!ὶδάvgiοvᾧὀφgίλgiἀποδοtέοvμᾶλλοvἢἑt!ίρῳδοtέοv(1164b30–31).
20TomaszzAkwinurozumieczłonDwtenogólniejszysposób,jakogratis
dariamico(SententiaEthic.,lib.9l.2n.3).Większośćtłumaczyprzyj-
mujejednaktakjakD.Gromska,żespłaceniupożyczkiwierzycielowi
przeciwstawiasiętutajudzieleniejejkomuśinnemu,azatemfinansową
pomoc,która,coprawda,równieżmożebyćprzysługą,alenieażtakbez-
interesowną,skoropożyczkamazostaćspłacona.
~41~
