Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Prawodziałaniamas.Stałarównowagi
35
RozpatrzmynajprostszyprzykładodwracalnejreakcjisubstancjiAzsubstancjąB,
wwynikuktórejpowstajezwiązekAB.Odpowiednierównaniechemicznemapostać
A+Bł
łAB
Strzałkiwobukierunkachwskazują,żereakcjajestodwracalna,tj.zależnieodwarun-
kówmożeprzebiegaćwobukierunkach.Strzałkawprawooznaczakierunekreakcji
właściwej—przeprowadzanej.Większośćreakcjianalitycznychtoreakcjeodwracalne.
Częstojednakreakcjaodwrotnazachodziwtakmałymstopniu,żepraktyczniemożna
uważaćreakcjęzajednokierunkową.
MiarąszybkościreakcjiUjestwzroststężeniaproduktureakcji(wnaszymprzypadku
d[AB]t)wjednostceczasudt
U=
d[AB]
dt
(2.1)
Szybkośćreakcjizależyodstężeńsubstratów,czyliodstężeń[A]i[B]dlareakcji
przebiegającejwprawoiodstężenia[AB]dlareakcjiprzebiegającejwlewo
U1=k1[A][B]
i
U2=k2[AB]
(2.2a7b)
przyczymk1ik2oznaczająstałeszybkościreakcjiwprostireakcjiodwrotnej.Wmo-
mencieustaleniasięstanurównowagichemicznejszybkościobureakcjisąrówne,aza-
tem
U1=U2
k1[A][B]=k2[AB]
astąd
k1
k2
=
[A][B]
[AB]
Tenstosunekstałychszybkościobureakcjijeststały—nazywasięstałąrównowagi
omawianejreakcji(K):
K=
k1
k2
=
[A][B]
[AB]
(2.3)
Wogólnymprzypadkureakcjichemicznejopisanejrównaniem:
m1A1+m2A2+...ł
łn1B1+n2B2+...
stałarównowagiwyrazisięogólnymwzorem
K=
[A1]m1[A2]m2...
[B1]n1[B2]n2...
(2.4)
Jeżelizatemstałarównowagireakcjiwprostwynosi1016,znaczyto,żeiloczyn
stężeńproduktówjestmilionrazymniejszyniżiloczynstężeńsubstratów,czyliżereakcja
praktycznieprzebiegłazprawanalewo.Jeżelistałarównowagireakcjiwprostwynosi
tNawiasykwadratoweoznaczająstężeniemolowesubstancji.
