Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Rozkładpróbek
31
raturaprocesówstapianiaidużestężenieodczynnikówsprawiają,żewtensposóbudaje
sięrozłożyćnajbardziejodpornechemiczniesubstancje.Rozłożonąwwynikustapiania
próbkęłatwojużprzeprowadzasiędoroztworu.Powodzenieprocesustapianiazależy
odwłaściwiedobranegotopnika,oddokładnegosproszkowaniabadanejpróbkiprzed
zmieszaniemjejztopnikiemioddoboruodpowiedniegotygla.Topnikniepowinien
korodowaćmateriałutyglaizanieczyszczaćnimanalizowanejpróbki.Wprzypadku
drogichtygliplatynowychchodziteżoto,abyniezniszczyćtyglaatakującympla-
tynętopnikiemlubdziałaniemniektórychpierwiastkówznajdującychsięwrozkładanej
próbce,np.metaliciężkich.
Mieszaninatopnikazpróbkąpowinnazajmowaćnajwyżejpołowęobjętościtygla.
Tygielpoprzykryciupokrywkąogrzewasięnapoczątkumałympłomieniem,abyspokoj-
niemogłaulotnićsięwodazpróbkilubztopnika.Jeżeliwreakcjachpomiędzyciekłym
topnikiemipróbkąwydzielająsięgazy,towzrosttemperaturynależyregulowaćtak,aby
procesnieprzebiegałburzliwieiabyniedoszłodo„wykipienia”zawartościtygla.
Topnikidzielisięnakwasoweizasadowe.Próbkiocharakterzekwasowym(np.
zawierającewięcejkrzemionki)stapiasięztopnikamizasadowymi,substancjezasadowe
(tlenkimetalinieamfoterycznych)ztopnikamikwasowymi.Niektóretopnikimają
równieżwłaściwościutleniającelubredukujące,cobierzesiępoduwagędobierającdla
danejsubstancjiodpowiednitopnik.
Teoretycznepodstawyreakcjichemicznychzachodzącychwprocesachstapianiaomó-
wionowtomie1,p.71.
Stapianieztopnikamizasadowymi
Zwęglanamimetalialkalicznych,zsodąNa2CO3(t.t.820OC)izpotażemK2CO3
(t.t.860OC),stapiasiępróbkiocharakterzekwasowym,awięcprzedewszystkimkrze-
mianyiglinokrzemiany.Zewzględunawłaściwościhigroskopijnesampotażstosujesię
rzadko,używasięgoraczejwmieszaninie(1+1)zwęglanemsoduwceluobniżenia
temperaturystapiania.Mieszaninawęglanówsoduipotasu(1+1)topisięwtemp.
690OC.Stapianiepróbekzwęglanamimetalialkalicznychprzeprowadzasięwtyglach
platynowych.
Wwynikureakcjistopionejsodyztrudnorozpuszczalnymikrzemianamitworzysię
rozpuszczalnywwodziekrzemiansodu,naprzykład
CaSiO3+Na2CO3CaCO3+Na2SiO3
Podczasstapianiaglinokrzemianówtworząsiękrzemianyigliniany,rozpuszczalnewroz-
tworachzasadowych.
Wcelurozłożeniatrudnorozpuszczalnegominerałubarytu,zawierającegoównie
siarczanbaru,stapiasięgozsodą
BaSO4+Na2CO3BaCO3+Na2SO4
Powyługowaniustopuwodąsiarczanyznajdująsięwroztworze,abarwpostaciosadu
BaCO3,którypoodsączeniurozpuszczasięwrozcieńczonymkwasiesolnym.