Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nieporozumieńbrałosięzmałejczystościproduktówzjakimipra-
cowaliówcześnichemicy.AlelekturadziełaBarnerasugerujejednak,
żetakieiimpodobneprzemianytraktowałonpoważnie,jakozmianę
naturysubstancji.PodobniezresztątraktujeBarneriprzemianyży-
wiołówPrzyrody.Wiedział,żepowietrzejestwysyconeparąwodną.
Alewyodrębnieniewodyzpowietrzazdajesiętraktować,przynajmniej
wsłowach,jakoprzemianępowietrzawwodę.Widaćtozupełniewy-
raźniewrozdzialetraktującymourządzeniachsłużącychdotegocelu.
Aprzecieżowilgotnościpowietrzaprzekonałsięsamwielerazy,pro-
wadzącrozpuszczenie„perdeliquium”,toznaczyprzeznasączenie
preparatu,przystaniunapowietrzu,jegowilgocią.Wksiążceopisane
sątakieprocesydlawęglanupotasuorazchlorkuwapnia.
BardzokrytycznienatomiastoceniaBarnerpróbytransmutacjime-
taliiposzukiwaniakamieniafilozoficznego,którymiałtakąprzemia-
nęwywoływać.Swojewieloletniepodróżepodjął,byosobiściezbadać
stanrzeczyidowiedziećsię,czyktoścośotejsprawiewięcejwiedział.
Nietrzebachybadodawać,żewszystkieteusiłowaniabyłynieudane.
Barnerdzieliznanemukwasynamineralne,roślinneizwierzęce,to
znaczywywodzącesięztrzechKrólestwPrzyrody.Każdyztychkwa-
sów–piszeBarner–możnaskombinowaćzwielomaalkaliami,awięc
uzyskaćmnogośćróżnorodnychsoli.WdzieleBarnerarysująsięza-
tempoczątkisystematykizwiązkównieorganicznych,jakazapanowa-
ławXVIIIwieku.Opierałasięonanakwasach,przyporządkowanych
odpowiednimKrólestwomPrzyrodyiichsolach.Takwłaśnie,jeszcze
wkońcuXVIIIwieku,wykładałchemięlwowskiprofesor,IgacyMar-
tinovics,wwydanymw1787rokupodręcznikuchemiipt.Praelectiones
physicaeexperimentalis38.Innarzecz,żedlaswoicheniksówużywałnasz
38Patrz:I.Z.Siemion,A.Szastyńska-Siemion,PraelectionesphysicaeexperimentalisIgnacego
JózefaMartinovicsa(1755–1795),nAnalecta”,1993,2,123–158.
42
