Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Związkichelatoweelektrycznieobojętnenazywasięteżchelatamiwewnętrznymi
lubzwiązkamiwewnętrznokompleksowymi.
Wlatach1945-52szwajcarskichemikG.Schwarzenbachodkryłizastosował
wanaliziechemicznejgrupękwasówaminopolikarboksylowychpochodnychkwa-
suiminodioctowego.
Związkiteodznaczająsięzdolnościątworzeniatrwałychpięcioczłonowychpier-
ścieniowychkompleksówchelatowychzwiększościąjonówmetali.Ligandytena-
zwanokompleksonamiaanalizęprzyichużyciunazwanokompleksonometrią.
Aktualnieterminy„kompleksonometria”i„kompleksometria”traktujesięjakosy-
nonimy,chociażprzyjąłsiętendrugijakobardziejogólny.
Największezastosowaniewoznaczeniachmiareczkowychjonówmetaliznalazł
kwasetylenodiaminotetraoctowyzwanykompleksonemIIlubkwasemwerseno-
wymoogólnymwzorzeH
4edta(dawniejEDTA).Związektenmasześćpotencjal-
nychatomówdonorowychzdolnychdoutworzeniawiązańzjonamimetali.Jon
edta4-tworzykompleksyzwiększościąmetali(zwyjątkiemmetalialkalicznych)
otrwałościwystarczającejdoichmiareczkowegooznaczania.
Narysunku1.1przedstawionobudowękompleksumetaluMn+zanionemedta4-,
wktórymwykorzystanowszystkiemożliwościkoordynacyjnetegoliganda.
O
C
O
C
H
2
O
M
O
O
C
O
O
C
N
CH
O
C
2
H
N
C
2
CH
CH
CH
2
2
2
Rys.1.1.Budowaoktaedrycznegojonukompleksowego[M(edta)]n-4
JeżelioznaczyćliterąYresztękwasowąedta4-,towroztworzetegoligandabędą
występowałynastępująceformyH
4Y,H
3Y-,H
2Y2-,HY3-iY4-.Dominacjaposzczegól-
nychformwroztworzewodnymH
4YzależyodpH.Formacałkowiciezdysocjowana
Y4-występujewśrodowiskuzasadowym(pH>10).ReakcjejonuMn+zcałkowicie
zdeprotonowanymY4-możnazapisaćzapomocąrównania:
Mn++Y4-⇄MY(n-4)
1.3.Reakcjewchemiianalitycznej
9
