Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.1.6.Porfnaijejpochodne
Porfina(rys.1.2)jestmakrocyklicznymzwiązkiemheteroaromatycznym,którego
płaskacząsteczkazbudowanajestzczterechpierścienipirolowychpołączonych
mostkamimetinowymi-CH=[1.10].
20
18
2
19
1
17
3
NH
N
16
4
15
5
14
6
HN
N
13
7
11
9
12
8
10
Rys.1.2.NumeracjaatomówwęglawpierścieniuporfinowymwgIUPAC
Czasteczkaporfinymożebyćmodyfikowanaprzezpodstawnikiorganicznenaze-
wnątrzpierścieniaorazkoordynacjęjonówmetaliwwewnętrznejczęścipierścienia.
Porfiryny(pochodneporfiny)tetradentnymiligandami;koordynacjajonówme-
talinastępujepoprzezpłaskiukładczterechatomówazotuowymiarzewnękikoor-
dynacyjnejok.0,35nm.Stądjonymetalu,zależnieodwymiaru,mogąbyćzwiązane
wpłaszczyźniepierścienialubnadjegopłaszczyzną.
Pochodneporfinyzeskoordynowanymijonamimetalunazywasięmetaloporfi-
rynami.Tworzeniesięmetaloporfirynjestbardzoważnąreakcjąbiochemiczną
wprzyrodzie(hem-czerwonybarwnikkrwi,chlorofil-zielonybarwnikliści).
Syntezametaloporfirynjestprocesemwolniejszymniżkompleksowaniemetali
zinnymiligandami,gdyżwymaganeutralizacjidwóchjonówwodoruprzyatomach
azotuwukładzieporfinowymidlategoprzeprowadzasięwobecnościzwiązków
owłaściwościachzasadowych,np.pirydyny[1.11].
Właściwościspektroskopowemetaloporfirynwykorzystujesięwoznaczaniumeta-
li,aichzdolnośćfotoluminescencjiznalazłazastosowaniewczujnikachluminescen-
cyjnych(patrzpodrozdz.1.4.5.1).
Narysunku1.3podanoprzykładyluminoforów-metaloporfirynoróżnychpod-
stawnikachwzewnętrznympierścieniuporfirynowym[1.11a].
KompleksyPt(II)iPd(II)zporfiryną(rys.1.3,cid)stosowanejakolumino-
foryczułenazmianyciśnieniaistężeniatlenuzpochodnymiporfiryny(patrz
podrozdz.1.4.5).
1.4.Problemywspółczesnejchemiianalitycznejwykorzystującejwłaściwości…
15