Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niudawekprzewyższającychdopuszczalnedawkiterapeutyczne(uszkodzenie
wątrobypobardzodużychdawkachparacetamolu),nadwrażliwościosobniczejna
danylekoraztakichczynnikach,jakwiekczypłeć.Waspekcieklinicznymdzia-
łaniatemogądotyczyćjednegonarządulubmiećcharakterwielonarządowy,czę-
stoujawniającsięzdużymopóźnieniem,niejednokrotniejużpozakończeniute-
rapii.Sprawiato,żeprawidłoweokreśleniepotencjalnychniebezpieczeństwwyni-
kającychzestosowanialekówniejestłatweistanowiważnezagadnieniedla
ocenybezpieczeństwafarmakoterapii.
Działanianiepożądanelekówmogąpojawićsięrównieżwwynikuinterakcji
zinnymilekami.Jednązprzyczynjestwspółzawodniczenieoukładyenzymatycz-
nebiorąceudziałwprocesiemetabolizmu,wwynikuczegomożedojśćdonasi-
leniatoksycznościjednegoznich.Opisanezjawiskojestgłówniewiązanezinhi-
bicjąizoenzymówcytochromuP-450.Wwynikuobserwowanychśmiertelnych
następstwtegotypudziałańniepożądanychniestosujesięjużm.in.astemizolu
iceriwastatyny,azastosowaniecizapryduzostałoograniczone.
Bezpieczeństwofarmakoterapiiijejskutecznośćuwarunkowanajestrzetelną
iugruntowanąwiedząnatematkorzystnychiniepożądanychefektówdziałania
leków.Wwieluprzypadkach,zwłaszczazagrażającychżyciu,zastosowanieleku
wymagaindywidualnejocenykorzyścipłynącychzzastosowaniatoksycznego
preparatu.Stopieńryzykainiebezpieczeństwadefiniowanyjestwpostaciprzeciw-
wskazańbezwzględnychiwzględnych.Przeciwwskazaniabezwzględnedyskwali-
fikujągrupylekówwterapiiokreślonychchoróblubwprowadzajązakazłączenia
leków,natomiastprzeciwwskazaniawzględnewprowadzająograniczeniaiprze-
strzegająprzedwzrostemryzykapojawieniasiędziałańtoksycznychlubniepożą-
danych.Naprzykładantybiotykitetracyklinowewzględnieprzeciwwskazane
wciąży.Wrazzpostępemwdziedzinienowoczesnegolekuzachodzązmiany
wrozumieniuprzeciwwskazańdostosowanialeków.Kilkalattemuprzeciwwska-
zaniadostosowaniaβ-adrenolitykówobejmowałyastmę.Pojawieniesięzwiązków
kardioselektywnychsprawiło,żetagrupalekówstanowiaktualnieprzeciwwska-
zaniewzględne.
Przyczynzmianfunkcjonalnychorganizmubędącychwynikiemtoksycznego
działanialekównależydopatrywaćsięwichwłaściwościachfizykochemicznych.
Związkitewwynikuspecyficznychprocesówprowadządoupośledzeniafunkcji
komóreklubichnekrozy.Głównemechanizmyodpowiedzialnezauszkodzenie
komórekopierająsięnatworzeniuwiązańkowalencyjnychlubnaoddziaływa-
niachtypuniekowalencyjnego.Przykłademdziałanianiekowalencyjnegosą:two-
rzenietoksycznychwolnychrodników,peroksydacjalipidówbłonkomórkowych,
reakcjeprowadzącedowyczerpaniazapasówglutationuczymodyfikacjegrup
sulfhydrylowychenzymów.
Peroksydacjalipidówwielonienasyconychkwasówtłuszczowychmożebyć
zainicjowanabezpośrednioprzezaktywnemetabolitylekówlubbędącewynikiem
ichdziałaniareaktywnewolnerodnikitlenowe.Zaburzenieprzepuszczalnościbłon
komórkowychprowadzidouszkodzeniakomóreklubichśmierci.Mechanizmem
chroniącymprzedtegotypuefektamim.in.peroksydazaglutationowaiwita-
minaE.
Tworzeniewolnychrodnikówtlenowychprzezaktywnemetabolitylekówpolega
naredukcjitlenucząsteczkowegodoanionówponadtlenkowych(O
-),którekolej-
2
nopoddanekonwersjienzymatycznejtworząnadtlenekwodorulubwolnerodniki
54