Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
akceptoraelektronów,wytwarza2rodnikiponad-
tlenkowe.
Wwarunkachniedotlenieniamózguzwiększa
siętakżesyntezaneuronalnegomonotlenkuazotu.
NO,reagujączrodnikiemponadtlenkowym,tworzy
nadtlenekazotu(ONOO-),wykazującydziałanie
neurotoksyczne.
Tworzeniewolnychrodnikówiaktywnychform
tlenuprzezleukocytystanowiniespecyficznąobro-
nęprzedinfekcjamiireprezentujegłównymecha-
nizmunieszkodliwieniamikroorganizmówikomó-
reknowotworowych.
Najważniejszymikomórkamisąfagocyty(neu-
trofile,eozynofile,monocytyimakrofagi).Począ-
tekreakcjinastępujepoaktywacjiprzezbakterie,
ksenobiotykilubsubstancjeendogenne(np.leuko-
trieny)błonowozwiązanejNADPH-zależnejoksy-
dazy.Enzymtenkatalizujeredukcjętlenudoanio-
norodnikaponadtlenkowego.
NADPH+H++2O2
NADP++2O2+2H+
.
-
Rodnikponadtlenkowyjestźródłeminnychre-
aktywnychformtlenu(nadtlenkuwodoru,rodnika
hydroksylowego).Zjawiskotonosinazwę„wybu-
chuoddechowego”.
Rycina4.12.
Reakcjeanionorodnikaponadtlenkowegoinadtlenku
wodorua)tworzenietoksycznegonadtlenkuazotu
a)
b)
+NO
ONOO-Nadtlenekazotu
.-
O2
+Fe(III)
O2+Fe(II)
.-
O2+2H+
dysmutazaponadtlenkowa
O2
Fe(II)
H2O2
2H2O
.
OH+OH-+Fe(III)
Peroksydazaglutationu
2GSH
KatalazaH2O+1/2O2
GS-SG
ireaktywnegorodnikahydroksylowego,b)enzymatycz-
nainaktywacja(GSH–glutationzredukowany,GSSG–
glutationutleniony=disulfidglutationu)
Wneutrofilachpowstałynadtlenekwodoruutle-
niajonyCl-dochlor(I)anów.Reakcjętąkatalizuje
mieloperoksydaza.Aktywnośćchlor(I)anówjest
100-krotniewiększaniżH2O2.Wwynikuinterakcji
H2O2ichlor(I)anutworzysiętlensingletowy.
H2O2+Cl-
ą
ClO-+H
2O
ClO-+H
2O2ą
1O2+Cl-+H
2O
Wprzeciwieństwiedoneutrofilii,weozynofi-
lachwpierwszymrzędziewykorzystywanesą
bromki,wreakcjikatalizowanejprzezperoksydazę
eozynofilową.
H2O2+Br-
ą
BrO-+H
2O
Wchorobachdziedzicznych,zwadamimetabo-
lizmufagocytarnego(chronicznaziarnica,wada
glukozo-6-fosforano-dehydrogenazy,wadagluta-
tionoperoksydazy,wadamieloperoksydazy)lub
wprzypadkuwadnabytych(oparzenia,infekcje
wirusowe,niedożywienie,niedobórżelaza,scho-
rzeniawątroby)charakterystycznymobjawemjest
osłabienieobronyprzedinfekcjamibakteryjnymi,
efektamidziałaniapirogenówizmianamiropnymi.
Rodnikponadtlenkowypowstajetakże:
-
wprzemianachoksydacyjno-redukcyjnych,zudzia-
łemNADPH-cytochromP450-reduk-tazylub
NADH-dehydrogenazy,następującychleków:
l
cytostatykówzukłademhydrochinonulub
antrachinonu(daunorubicyna,doksorubi-
cyna,mitomycyna,mitoksantron)
l
środkówprzeczyszczających,pochodnych
l
l
l
witaminyK
antrachinonu
paracetamoludop-benzochinonoiminy
katecholoamindoo-semichinonu
l
naturalnychestrogenówidietylostilbestrolu
dochinonów
l
nitrozwiązków(chloramfenikol,nitrofuran-
toina,metronidazol,nitrazepam)donitroa-
nionorodnika
l
azozwiązkówdorodnikaazoanionowego
-wkatalizowanychjonamimetalireakcjachauto-
oksydacjiaminkatecholowych,ditranolu,oksi-
ranów(epoksydów).
Niektórelekiwobecnościświatładziałająjako
sensibilizatory.Poprzezabsorpcjęświatłapowstaje,
jakoproduktpoczątkowy,pobudzonystansingle-
towysensibilizatora:SENSIB+h
ν
ą1SENSIB.
Cząsteczkatakamoże:
-
poemisjiświatła(fluorescencja)powrócićdo
stanupodstawowego
-
przenieśćnadmiarenergiinacząsteczkętlenu,
któryprzechodziprzytymwstansingletowy
(1O2)lub
-
przejśćwubogienergetyczniestantripletowy.
WIADOMOŚCIOGÓLNE—4.Biotransformacjaleków
93
