Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LH
LOOH+Fe(II)
LOOH+Fe(III)
R
.
RH
L
.
LOOH
Fe(III)+OH-+LO
Fe(II)+H++LOO
O2
LH
LOO
.
.
.
LH
L
.
LOH
LOOH
L
.
LH
Rycina4.14.
Wieloetapowaoksydacjalipidów
JonyżelazamogąreagowaćzLOOH,tworząc
rodnikalkoksylowy(LO.)inadtlenkowy(LOO.)
iprzeztopromowaćreakcjęłańcuchową.Przy
fragmentacjiLOOHpowstająponadtom.in.tok-
sycznealdehydy,któreprzyczyniająsiędododat-
kowegouszkodzeniakomórki.
Wolnerodnikiiaktywneformytlenuodgrywają
prawdopodobnierolęwpatogenezienastępujacych
schorzeń:arterioskleroza,astma,przewlekłypo-
liartretyzm,zapaleniejelitagrubegoichoroba
Crohna,cukrzyca,porfiria,niedokrwienieserca,
jelit,nerekiOUN,katarakta,nowotwory,mongo-
lizm(zespółDowna),chorobaParkinsona.Ponadto
uważasię,żestarzeniejestrównieżwynikiemza-
truwaniaorganizmunadtlenkamilipidów.
4.5.2.Układychroniącekomórkiprzed
rodnikamiiaktywnymiformamitlenu
Wśródnaturalnychśrodkówochronnych(Tab.4.3)
wyróżniasięantyoksydantyenzymatyczneinieen-
zymatyczne.
Donaturalnychenzymatycznychantyoksydan-
tównależądysmutazaponadtlenkowa(SOD),kata-
lazaiperoksydazaglutationu.SODkatalizujereak-
cjędysmutacjianionorodnikaponadtlenkowegodo
nadtlenkuwodoruitlenucząsteczkowego.Wobec-
nościtegoenzymureakcjaprzebiega10000razy
szybciejniżreakcjaspontaniczna.SODpośrednio
zapobiegarównieżtworzeniurodnikahydroksylo-
wego,wreakcjikatalizowanejprzezjonymetali
przejściowych.SODwystępujewtrzechformach:
-manganowaSOD,zlokalizowanawmitochon-
driach,jestsyntetyzowanawodpowiedzina
czynnikindukcyjny,którymjestanionorodnik
ponadtlenkowy
-cynkowo-miedziowaSODwystępujewcyto-
plazmieipłynachpozakomórkowych
-żelazowaSODjestenzymemkonstytutywnym,
wytwarzanymnawetwwarunkachbeztleno-
wych.
Tabela4.3.
Mechanizmyochronyorganizmuprzeduszkodzeniem
przezwolnerodniki
Czynnikochronny
Dysmutazaponadtlen-
kowa,katalaza,
peroksydazaglutationu
Glutation
Kwasmoczowy
Ceruloplazmina
Albuminy
WitaminaC
WitaminaE
Działanie
Katalitycznyrozkładreaktyw-
nychformtlenu
Różnereakcjezenzymami
ireaktywnymiformamitlenu
Zmiataczetlenusingletowego.
Stabilizacjarodnikówhydroksy-
lowychianionorodnikaponad-
tlenkowego
Inhibitorperoksydacjibłon
lipidowych
Bardzosilnyzmiatacztlenu
singletowego
WitaminaE
B-Karoten
Katalazajestżelazoporfirynoproteiną.Katalizu-
jeonarozkładnadtlenkuwodoruipośredniochroni
komórkęprzeddziałaniemrodnikahydroksylo-
wego.
Peroksydazaglutationuwykorzystujewreakcji
redukcjinadtlenkówzredukowanyglutation,który
jestendogennym,niebiałkowymprzeciwutlenia-
czemsulfhydrylowym.Peroksydazaglutationu
zawierającaselenkatalizujerozkładnadtlenkuwo-
doruinadtlenkówlipidów,natomiastenzympo-
zbawionyselenuniekatalizujeredukcjinadtlenku
wodoru.
Donaturalnychnieenzymatycznychantyoksy-
dantównależąwitaminyEiCorazB-karoten,zre-
dukowanyglutation,moczany,ceruloplazmina,
albuminy.
Tokoferol,oddającprotongrupyfenolowejrod-
nikowinadtlenkulipidu,zmieniagowwodoronad-
tleneklipidu,asamtworzyrodniktokoferylowy.
Powstaływodoronadtleneklipiduwycinanyjest
przezCa2+-zależnąfosfolipazęA2iredukowany
przezperoksydazęglutationuzależnąodglutationu
doodpowiedniejhydroksypochodnej.Rodniktoko-
ferylowyredukowanyjestdotokoferoluprzezkwas
askorbowy,zlokalizowanyprzypowierzchnibłony.
Zrodnikakwasuaskorbowegoregenerowanyjest
kwasaskorbowyprzezNADH-zależnąreduktazę.
WIADOMOŚCIOGÓLNE—4.Biotransformacjaleków
95
