Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
energia
SekcjaA–Strukturaiwiązania
2p
2s
x
2p
y
2p
z
2p
sp
y2p
z
wyjścioweorbitaleatomowe
Rys.1.Hybrydyzacjaspatomuwęgla
zhybrydyzowaneorbitalesp
Konfiguracja
elektronowa
Geometria
Alkiny
Watomiewęgladwapierwszeelektronywalencyjnezajmująpojednym
zorbitalisp,takaby—zgodniezregułąHunda—nakażdymorbitalu
znajdowałsięjedenniesparowanyelektron.Zostająjeszczedwaelek-
trony,któremogązostaćsparowanezpojedynczymielektronamina
orbitalachspalbozająćnieobsadzoneorbitale2p
yi2pz.Różnicaenergety-
cznamiędzydwiemagrupamiorbitalijestniewielkaidlategokorzyst-
niejszejestzajmowanieorbitaliowyższejenergiiniżparowanieelektro-
nów.Wrezultaciewatomiewęglaohybrydyzacjispbędziemymielidwa
obsadzonedopołowyorbitalespidwapołowicznieobsadzoneorbitale
2p(rys.1).Możliwejestwięcutworzenieprzeztakiatomczterech
wiązań.
Orbitale2pmająkształthantli,aorbitalezhybrydyzowanesp—kształt
hantlizdeformowanej,wktórejjednapętlajestznaczniewiększaoddru-
giej.Orbitalep
yipzsąwzględemsiebieprostopadłe(rys.2a).Wolnąprze-
strzeńpomiędzynimizajmująhybrydysp,położonewzdłużosix
izorientowanewprzeciwnychjejkierunkach(narysunku2bzaznaczono
naczarnojedyniewiększepętleorbitalisp).
(a)
z
2p
z
2p
y
y
x
(b)
z
sp
2p
z
2p
y
y
sp
x
Rys.2.(a)Orbitale2pyi2pzatomuwęglaohybrydyzacjisp;(b)orbitale2py,2pz
ihybrydyspatomuwęglaohybrydyzacjisp
Cząsteczka,wktórejwiązanieutworzonejestprzezdwaorbitalesp,
makształtliniowy.Dwiepowszechniespotykaneklasyzwiązkóworga-
nicznych,wktórychtakiewiązaniawystępują,toalkinyinitryle.
Przyjrzyjmysięwiązaniomwystępującymwcząsteczceetynu(acetylenu;
rys.3).WiązaniaC–Htosilnewiązaniasutworzonezudziałempojedyn-
czoobsadzonychorbitali1satomuwodoruiorbitalispatomuwęgla.
Drugiorbitalspwkażdymzatomówwęglawykorzystywanyjestdo
