Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2
1.Ryshistoryczny
ników,porcelany,fajansu,tuszu,atramentu,papieru).Alchemicywprowadzilimetody
takie,jakdestylacja,cementacja,amalgamowanie,ekstrakcja,kupelacja,rektyfikacja,
sublimacja,redukcja,utlenianie.Sąonestosowanedodniadzisiejszegowlaboratoriach
oraznaskalęprzemysłową.WXVIIw.,wrazzrozwojemnaukprzyrodniczych,alche-
miametafizycznaupadła,natomiastjejracjonalneelementyzostaływłączonedościsłej
nauki—chemii.
Słowokosmetykapochodziodgreckiegokosm˘
etikós,któreoznaczabiegływzdo-
bieniu.Jednakżenajstarszeprzekazydotyczącechemiikosmetycznejpochodzązestaro-
żytnegoEgiptu,gdziejuż3500latp.n.e.produkowanonadużąskalęleki,maści,olejki
orazsubstancjezapachowe.PanującywEgipciesuchyigorącyklimatprzyspieszałpro-
cesstarzeniaskóry,któratraciłaswojefunkcjeochronne.Dlategonacieraniejejtłusz-
czamistałymiiciekłymibyłonietylkopraktykąkosmetyczną,alerównieżleczniczą,
zapobiegałobowieminfekcjomskórnym.Egipcjanienieznaliprocesudestylacji,dlatego
podstawąwprodukcjisubstancjiwonnychbyłyolejeroślinnearomatyzowanecedrem,
cyprysem,cynamonem,kasjąimirrą.Analizachemicznaegipskiejszminkidooczu
wyprodukowanejok.2000latp.n.e.wykazałaobecnośćminerałów:cerusytu(PbCO3)
ibieliołowianej[2PbCO3·Pb(OH)2].PełniłyonefunkcjęnieorganicznychfiltrówUV,
którychzadaniembyłaochronawrażliwejskóryokolicoczuprzedszkodliwympromie-
niowaniemsłonecznym.Ponadtosztuczniebielonaceraświadczyłaowysokimstatusie
społecznymużytkownika.Badaniaarcheologicznewykazały,żebielołowianabyłasto-
sowanawcelachzdobniczychjuż4000latp.n.e.wMezopotamii.Jakosubstancjębielącą
stosowanorównieżkasyteryt(SnO2),któryzidentyfikowanowrozjaśniającympodkła-
dziekosmetycznymznalezionymwrzymskiejświątynisprzed2000latwSouthwark
wpołudniowymLondynie.Godnymuwagijestfakt,żejuż3000latp.n.e.mieszkańcy
Harrapy(kulturadolinyIndusu)stosowalinieznanąwEgipciedestylacjęsubstancjilot-
nych,wykorzystywanychwprodukcjiwódzapachowych.Badaniaarcheologicznesta-
nowiskaPyrgos-MavrorakikołoNikozjiwykazały,żeok.2000latp.n.e.produkowano
naCyprzepachnidłanabazieanyżku,bergamotki,cynamonu,liścilaurowych,mirtu
iżywicysosnowej.
PoczątekchemiikosmetycznejlekarskiejwEuropiewiążesięzpowstaniemwXVI
w.jatrochemii(wjęzykugreckimiatrósoznaczalekarz),inaczejzwanejalchemiąlekar-
ską.Jatrochemicyzajmowalisięprzygotowaniemiordynowaniemsubstancjichemicz-
nychowłaściwościachleczniczych.Wleczeniustosowalisilniedziałająceśrodki,m.in.
rtęć,arseniantymon.DogłównychprzedstawicielijatrochemiizaliczamyParacelsusa
(1493–1541)iAndreasaLibaviusa(1540–1616).Paracelsus—właściwenazwiskoto
PhillipusAureolusTheophrastusBombastusvonHohenheim—byłprofesoremuniwer-
sytetuwBazylei(1526).Uważał,żegłównymcelemalchemiijestzwalczaniechorób,
wzmacnianieciałaiduszyczłowiekaorazprzedłużanieżycia.Wprowadziłwieleno-
wychlekarstwm.in.opium,rtęć(wleczeniuchoróbwenerycznych),soleróżnychme-
tali.Drugizeznanychprzedstawicielijatrochemii—AndreasLibavius—jestautorem
znanegodziełaAlchymiawydanegowroku1597.
Najstarszymkosmetykiemdekoracyjnymjestochra,zawierającatlenkiżelazaFeO
iFe2O3.Jesttomineralnasubstancjabarwiąca,okolorzeodżółtegodobrunatnoczerwo-
