Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
W.Noszczyk(red.),Chirurgiatętniciżyłobwodowych.Tom1,Warszawa2006
ISBN978-83-200-3252-9,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2007
4
Zagadnieniaogólne
Ryci1i1iAmbroiseParé.Według:SawierP
iNi,KaplittMiJi
Ryci1i2iWilliamHunter.Według:LyonsAiSi,Petrucelli
[112].
RiJi[113].
W1664rokuThomasWillis(1621–1675)opubli-
kowałksiążkępt.:nCerebriAnatome:CuiAccessie
NervorumDescriptoEtUsus”,wktórejopisałłącze-
niesiętętnicdoprowadzającychkrewdomózgu
imóżdżkuwformiekołatętniczego.Odkrycieto,
niedocenianeprzezlata,miałokluczoweznaczenie
dlapoznaniamechanizmówodpowiedzialnychza
ukrwienieośrodkowegoukładunerwowego[wg5].
Willistakżejakopierwszyopisałprzypadekniedroż-
nościtętnicyszyjnejwewnętrznej,wykrytyprzypad-
kowowczasiesekcjizwłok.
Spośródwieluwybitnychlekarzynastępnychdzie-
sięcioleci,którychobserwacjeprzyczyniłysięwdu-
żymstopniudorozwojunaukiochorobachnaczyń,
ważnemiejscezajmujążyjącywXVIIIwieku
wLondyniebraciaWilliam(1718–1783)iJohn
(1728–1793)Hunterowie.Pierwszyznichwsławił
sięopisamiw1753rokuprzetoktętniczo-żylnych
wdolełokciowym,zajmującsięgłówniekliniczną
stronąproblemu(ryc.1.2).Zwróciłm.in.uwagęna
szmeristniejącynadprzetoką.Leczeniechirurgiczne
tejchorobyzapoczątkowałkilkadziesiątlatpóźniej
G.W.Norris,podwiązującw1843rokutętnicędo-
sercowoiobwodowoodprzetokitętniczo-żylnej.
JohnHunter,młodszybratWilliama,zajmowałsię
główniebadaniemfizjologiiipatologiinaczyńkrwio-
nośnychiserca.Licznedoświadczeniaprzeprowa-
dzonenazwierzętachibliższepoznanierolikrążenia
obocznegowkończyniepozwoliłymuwprowadzić
nowąmetodęoperowaniatętniakówtętnicypodkola-
nowej.Istotatejmetodytkwiławpodwiązywaniutęt-
nicyudowejpowierzchownejznacznieponaddołem
podkolanowym.Hunterzakładał,żewnastępstwie
sprawniedziałającegokrążeniaobocznegozakrzep
będzieograniczonywyłączniedojamytętniaka.Ope-
racjaopartanatejzasadziezostałaprzeprowadzona
przezHunteraw1785rokuizakończyłasięsukce-
sem[wg6,7].
MetodązaproponowanąprzezHunteraposługiwał
sięwybitnychirurgwarszawskiFranciszekA.K.Dy-
bek(1783–1826),którym.in.opisałoperacjętętniaka
tętnicypodkolanowejwykonanąw1818roku.Trzy
latapóźniejDybekpisał:nPrzedkilkuniedzielami
miałemzręcznośćwidziećgo(chorego)poulicybie-
gnącego;azpowieściiegopowziąłem:żeówguz
podkolanowyrozszedłsięzupełnieiżemutylkobli-
znanaudzieprzypomina,iżzcierpieńwielkichina-
derniebezpiecznychoswobodzonyzostałprzezope-
racyąkrwawąchirurgiczną”[8].
Wczerwcu1817rokuprzeprowadzonooperację,
którawprawiławzdumienieówczesnyświatlekarski.
SirAstleyCooper(1768–1841),znanyangielskichi-
rurg,operującbezznieczulenia,podwiązałzdostępu
przezotrzewnowegoaortębrzuszną[wg1,6].Powo-
demtej,takryzykownej,decyzjibyłpękniętytętniak
lewejtętnicybiodrowej.Jakkolwiekoperacjanieza-
kończyłasiępowodzeniem,gdyżchoryzmarł2dni
później,tojednakbyłajednymzważniejszychwyda-
rzeńwhistoriichirurgii.
W1822rokuurodzonywWarszawieKarlGraefe
(1787–1840)zpowodutętniakapodwiązałpieńra-
mienno-głowowy,aw1827rokuJamesWardroptęt-
nicęszyjną[wg2].W1892rokusłynnychirurgame-
rykańskiWilliamS.Halsted(1852–1922)podwiązał
tętnicępodobojczykowąiwyciąłjejtętniaka.
WPolscewlatachdwudziestychXIXwiekuchi-
rurdzywileńscyWacławPelikan(1790–1873)iKon-
stantyPorcyanko(1793–1849)wprzypadkachtętnia-
kówtętnickończynzalecalipodwiązywanie,oprócz
tętnicy,równieżjednoimiennejżyły[wg9].WWar-
