Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mercyjny”19.Każdyztychkomponentówodsyładoinnegopolaznaczeń,ale
wszystkiejełączyideaciałajakoorganizatorawspółczesnegożyciaspołecz-
nego.Krańcowymetapemsocjalizacjiciałajestjegoindywidualizacja,awięc
szeregpraktykistrategiitraktowaniaciałaicielesnościjakoprojektu(conie
wykluczabynajmniejoczywistościjegobiologicznegopochodzenia).Proces
tenłączysięzobecnościąwielumechanizmów(samo)dyscyplinujących.
Ciałozajmujemiejsceuprzywilejowanewewspółczesnejkulturze;coraz
częściejjestonoteżrozumianejakoważnyorganizatorżyciaspołecznego
ijednocześnieźródłowieluznaczącychzmian.Podobnązależnośćdostrzega
AdamDziadek,komentującswoistąemancypacjęciałazreżimówchrześcijań-
skiejaksjologii
20
:BJeśliprzyjrzećsięuważniejhistoriiciaławminionymwie-
ku,widaćwówczaswyraźnie,jakimrewolucyjnymprzemianomzostałoono
poddanejakobytbiologiczny,atakżejakokonstruktspołeczno-filozoficzny.
Rewolucjedotycząsferyseksualności,którastopniowotransformowana
uwalniasięodograniczeń,regułoraznormreligijnychietycznych,aczło-
wiekprzyznajesobiewkońcuprawodoprzyjemności,którejestdziśniemal
powszechnieuznaneiakceptowane”21.MałgorzataSzpakowskazaś,odwołu-
jącsiędolicznychklasykówantropologii,wskazuje,żeznaczącekonstrukcje
symbolicznenadbudowanesąnaciele:BPodstawowekategoriekultury,jej
najważniejszepojęciaisymbolemająsweźródłowludzkimciele.Człowiek
jestmiarąwszechrzeczywnajbardziejelementarnymsensie”
22
.Wistocie
skłonnośćdoposługiwaniasięantropomorficznymimetaforamiisymbolami
zdajesiękluczowadlanaszejkultury.Ludzkieciało-ówmikrokosmos-
stajesięelementarnympunktembudowaniadalszychmetaforizwiązków
znaczeniowych.JednoznacznierzeczujmujeZbigniewLibera(nawiązując
bezpośredniodoustaleńbrytyjskiejantropologiisymbolicznej):Bciałojest
19B.Turner,RegulatingBodies.EssaysinMedicalSociology,London-NewYork1992,s.8.
20Kwestieteomawiamszczegółowowostatniejczęściksiążki(Ciałoigrzech).
21A.Dziadek,Projektkrytykisomatycznej,Warszawa2014,s.9.
22
M.Szpakowska,Wstęp:ciałowkulturze,[w:]Antropologiaciała.Zagadnieniaiwybór
tekstów,red.M.Szpakowska,Warszawa2008,s.5.Jeśliprzyjąć,żekulturatosystempraktyksym-
bolicznych,wówczasłatwotęelementarnądefinicjęodnieśćdopoziomuciała:niemalkażdajego
częśćzyskaładodatkową(pozabiologiczną)właściwość.Wydajesię,żeprocessygnifikacjiciałajest
zjawiskiemuniwersalnym,choćnieniezmiennym:symbolicznawartośćbrzucha,penisa,pośladków,
oczuczyserca-bywskazaćnanajczęściejpoddawanekulturowejobróbceBprzestrzenie”ciała-nie
musimiećwielewspólnegozpoziomemwyjściowym.Warstwakonotacyjnajestjużwyraźnymefek-
tempracykultury.Wodniesieniudociaładoskonalewidaćtenmechanizmdodatkowegoznakowania,
którysprawia,żestajesięonobezcennymźródłemirezerwuaremwyobrażeńkulturysymbolicznej.
MechanizmtenszczegółowoomawiaYi-FuTuan:BSzukającpodstawowychzasadorganizacjiprze-
strzennej,przekonamysię,żewynikająonezdwóchrodzajówfaktów:zpostawyistrukturyludz-
kiegociałaorazzrelacji(bliskichczydalekich)pomiędzyludzkimiistotami”;Y.-F.Tuan,Przestrzeń
imiejsce,przeł.A.Morawińska,Warszawa1987,s.51.
13
