Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Epidemiologiaopisowazajmującasięrozpowszechnieniemchoróbstosujedwie
podstawowemiary:zapadalnośćichorobowość.Zapadalność,zwanateżzacho-
rowalnością(ang.incidence),jesttoliczbanowychzachorowańnadanąchorobę
wokreślonymczasie(najczęściejjesttorok)wpopulacjiookreślonejliczebności
(zazwyczaj100tys.osób).Drugąpodstawowąmiarąjestchorobowość(ang.preva-
lence).Jesttoliczbaosóbchorychwdanejpopulacjiwdanympunkcieczasowym
wstosunkudoliczebnościtejpopulacji.
Opisepidemiologicznyodnosimyzawszedoczasu,miejscaiosoby.Czyli,do
jakiegoczasukalendarzowegoodnosisięnaszamiara,wjakimmiejscugeograficz-
nymlubjednostceadministracyjnejdokonanooszacowaniachorobowościlubzapa-
dalnościorazjakiejgrupyludzitooszacowaniedotyczy.Chorobyopisujesięwcałej
badanejpopulacji,anastępniewjejpodgrupachpodzielonychwedługpłciiwieku.
Wspecjalnieprojektowanychbadaniachepidemiologicznychmożnadobieraćinne
grupy,np.osobyokreślonegozawodu,rasyczynarodowości,jeślidobórwynika
zcelubadania.
Obecnieniemalwewszystkichkrajachnaświecieistniejąspecjalniepowołane
strukturyadministracyjneiinstytutybadawcze,zbierającedaneozachorowaniach
nachorobyzakaźneiniezakaźne,np.chorobypsychiczne,chorobysercainowo-
twory.Działalnośćtanosinazwęnadzoruepidemiologicznego(ang.epidemiological
surveillance).Próczbadaniazachorowalnościnadzórepidemiologicznyzajmujesię
równieżbadaniemprzyczynzgonów,wodniesieniudoktórychstosujesięnastępujące
podstawowemiary:
lUmieralnośćogólnajesttocałkowitaliczbazgonówwdanymrokuwdanej
populacjiwprzeliczeniuna100tys.mieszkańców.
lUmieralnośćzokreślonejprzyczyny,np.zpowoduodry,jesttoliczbazgonów
zpowodudanejchorobywdanymrokuwdanejpopulacjiwprzeliczeniuna
100tys.mieszkańców.
lŚmiertelnośćwprzebiegudanejchorobyjesttoliczbazgonówzpowodutej
chorobywstosunkudoliczbyzachorowańnatęchorobę.
Próczumieralnościważnąmiarączęstościchorobyiskutecznościleczeniajest
czasprzeżyciaosóbchorychnadanąchorobęlubpoddanychokreślonymprocedurom
leczniczym.Takisposóbanalizyjestszczególnieprzydatnywprzypadkuchorób
oprzebieguprzewlekłym,np.gruźlicy,AIDS.
Woceniewpływuumieralnościnazdrowiepubliczneważnajestnietylkoliczba
zgonówwstosunkudoliczebnościpopulacji,alerównieżwiekosób,któreumarły.
Wtymprzypadkustosujesięwskaźnikiutratypotencjalnychlatżycia,odnoszącwiek,
wktórymnastąpiłzgon,dośredniejdługościżyciawdanejpopulacji.
Wewspółczesnejepidemiologiianalitycznejstosowanesąliczneinnemiary
imetodyocenyrozpowszechnieniachorób.Analizowanesątrendyczasoweokre-
ślającedynamikę,narastanielubspadekczęstościzachorowańwdanymokresie,
częstowieloletnim.Prócztrendówzapadalnościbadanajestcyklicznośćchorób.Na
przykładwokresieprzedszczepieniamiodramiałacyklicznewzrostyzachorowań
6
