Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
neuroprzekaźnikowych,noradrenaliny,neuropeptyduYorazacetylocholiny.Reakcjareceptoraineuroprzekaźnikaβ-adrenergicznego
napowierzchnilimfocytówpodnosiwewnątrzkomórkowestężeniecyklicznegoAMP(cAMP),coprowadzidozmianytakichfunkcji
limfocytów,jakodpowiedźnamitogenyorazproliferacjaiprodukcjaprzeciwciał.PonadtoakumulacjacAMPhamujesyntezęcytokinTNF,
IL-2,IFNγiIL-12,astymulujesyntezęIL-4,IL-5,IL-6iIL10.JesttomechanizmpowodującyopisanejużprzesunięcieodpowiedziztypuTh1
wstronęlimfocytówTh2.ObniżeniestężeniacAMPprzywracanatomiastodpowiedźtypuTh1isyntezęcytokinprozapalnych.
Syntezaiuwalnianieneuroprzekaźnikówzpresynaptycznychzbiornikówmożebyćregulowaneprzezcytokinyprodukowaneprzez
limfocytyimonocyty,znajdującesięwpobliżuzakończeńnerwowych.Hamującywpływnauwalnianienoradrenalinywywierającytokiny
IL-1,IL-2,IL-6orazTNF
.Aponadtolimfocytyimonocytyrównieżsamesyntetyzująneuroprzekaźniki,cotakżemodulujepoziomtych
substancjiiichuwalnianiezzakończeńnerwowych.Powyższezależnościdowodzą,iżwzajemneregulacjeUNiukładuodpornościodbywają
sięnaróżnychpoziomach,odOUNpocząwszyażdobezpośrednichpołączeńpomiędzykomórkamiukładuodpornościastrukturami
nerwowymiwróżnychnarządach.
Wpływukładuodpornościnaukładnerwowy
Efektobecnościkomórekimmunokompetentnychiichproduktówwukładzie
nerwowym
Zasadniczymczynnikiemregulującymobecnośćkomórekimmunokompetentnychwobrębieukładunerwowegojestbarierakrew-mózg.
Utrudniaonanietylkomigracjękomórek,alerównieżprzechodzeniewiększychcząsteczek.Limfocytyimakrofagimigrujądotkanek
nerwowychpouszkodzeniubariery,jakwczasieprocesuzapalnegolubpourazie.Znanesątakżeobserwacje,iżpozabiernym
przenikaniemprzeztębarieręniektóreelementykomórkowe(wtymlimfocyty)orazbiałkasątransportowaneprzezniąaktywnie.Chodzi
tum.in.ocytokinysyntetyzowaneprzezkomórkiukładuodpornościorazprzezastrocytyikomórkimikrogleju,uważanezamolekuły
efektorowe.Odgrywająoneistotnąrolęwprocesachpodtrzymującychprzeżywanielubprowadządoobumieraniakomóreknerwowych.
Wstanachzapalnych,kiedydotkankinerwowejmigrująaktywowanekomórkiukładuodporności,poziomcytokinjestwysoki.Uważasię,
żeaktywnośćcytokinjestjednymzmechanizmówprowadzącychdoobumieraniatkankinerwowej.Stosowanieantagonistówreceptorów
cytokin,jakIL-1R,któregoekspresjęwykazująkomórkinerwowe,prowadzidozmniejszeniaobszaruuszkodzeniapowylewiewbadaniach
modelowychnazwierzętach.
Działaniecytokin,czynnikówwzrostowychorazinnychcząsteczekprodukowanych
iuwalnianychpozaukłademnerwowym
CytokinysyntetyzowanepozaUNoddziałująwobrębieUNpodobniejakhormony,regulującprzedewszystkimfunkcjeOUN.Odgrywają
onerolęwpowstawaniugorączki,regulowaniusnu,nastroju,niektórychfunkcjipoznawczychorazwspomaganiupamięci.Uważasię,żeza
„poczuciechoroby”równieżodpowiadającytokiny.Cytokinyprzechodząprzezbarierękrew-mózgalbowmiejscach,wktórychniejestona
całkiemszczelna,albowmiejscachjejuszkodzenia.NiewielkieilościIL-1α,IL-1b,IL-6,TNF,IFNγorazreceptorówIL-1Riczynnika
wzrostowegoGM-CSFsąaktywnietransportowaneprzezbarierękrew-mózg.Cytokinyoddziałująnakomórkinerwowebezpośredniolub
pośrednio,przezindukowanieprodukcjiinnychcytokin(np.IL-1)orazsystemcyklooksygenazyisyntezyprostaglandynwobrębieOUN.
Jednymzlepiejpoznanychjestmechanizmpowstawaniagorączki.Komórkiukładuodpornościpodwpływembakteriiuwalniającytokiny
pirogenne-IL-1,TNFiIL-6.Cytokinytereagujązreceptoraminakomórkachśródbłonkanaczyń.Kolejnymetapemprocesustymulacjijest
przekazaniesygnałuprzezNFkB,p38MAPKiJun,znastępowąsynteząprostaglandynitlenkuazotu.Mediatoryteprzechodządotkanki
mózgowejiaktywująośrodekgorączkiwrejoniepodwzgórza.
Wczasiezakażeniaczęstoobserwujesięzaburzeniasnu.Sąonewynikiemzjednejstronyobecnościczynnikawywołującegoinfekcję
(np.bakteriiuwalniającychdipeptydmuramylowy),którybezpośredniooddziałujenaośrodeksnu,jakipanelucytokinprodukowanych
wodpowiedzinazakażenie.CytokinyIL-1,IL-2,IL-6,TNF,IFNα,IL-13,IL-15,IL-18orazTGF-pzmieniają„architektonikę”snuprzez
wydłużeniefazysnuwolnofalowego,zmianęfazysnuREMorazfragmentowaniesnu,prowadzącedouczuciazmęczenianastępnegodnia.
Niektórecytokiny(IL-1,IL-2,IL-6,TNF)modyfikujązachowanieosóbchorychtak,abypomagaćwoszczędzaniuenergiiprzezzmniejszenie
aktywnościoraznasilaćtendencjędoodpoczynku.Niekorzystnymzjawiskiemjestnatomiastzmniejszeniełaknieniaorazutrata
zainteresowaniainastawieniedepresyjne.Todziałaniedepresyjnecytokinmożebyćtaksilne,żeuchorychleczonychIL-2lubIFNα
obserwowanotendencjesamobójcze.
Działanieskładowychdopełniacza
Układdopełniaczaskładasięzok.30białek,odgrywającychistotnąrolęwregulacjiprocesuzapalnegoiwobronieprzeciwczynnikom
zapalnym(bakteriom,pierwotniakomipasożytom).Aktywacjaukładudopełniaczaprowadzidolizydocelowegodrobnoustrojualbo
komórki.Opisanezostały3drogiprowadzącedoaktywacjikaskadydopełniaczaitworzeniakompleksuuszkadzającegobłonękomórkową:
klasyczna,alternatywnaorazlektynowa.Większośćbiałekstanowiącychukładdopełniaczajestsyntetyzowanaprzezkomórkiwątroby
iuwalnianadokrwi.WyjątekstanowiskładowaCl,syntetyzowanaprzeznabłonekjelitowy,orazczynnikD-przeztkankętłuszczową.
Barierakrew-mózgstanowisitodlacząsteczek,wtymrównieżdlaskładowychdopełniacza.Brakdopełniaczapochodzącegozsurowicy
możezjednejstronyosłabiaćobronęprzedzakażeniami,azdrugiejzmniejszaryzykouszkodzeniawłasnychtkanek.Stwierdzenie
aktywnościdopełniaczawobrębieOUNsugerujesyntezęjegobiałekprzezkomórkiUN.Wykazano,iżastrocyty,oligodendrocyty,mikroglej
orazneuronysąpotencjalnymźródłemtworzeniaskładowychdopełniacza.Aponadto,żeuszkodzeniebarierykrew-mózgobserwowane
wstanachpatologicznychzwiększamożliwośćprzenikaniaskładowychdopełniaczazosoczakrwi,comożeczęściowowyjaśniaćaktywność
dopełniaczawobrębieOUN.
Astrocyty
sąkomórkamiwykazującymiaktywnośćporównywalnądokomórekimmunokompetcnlnych.Wykazano,iżastrocyty
syntetyzującytokinyimajązdolnośćodpowiedzinacytokinyobecnewichsąsiedztwie.Cytokinyprozapalneindukująbowiem
napowierzchniastrocytówekspresjęmolekuładhezyjnychorazdeterminantukładuzgodnościtkankowej,cosugerujepojawianiesię
zdolnościdoprezentowaniaantygenów.Ponadtoastrocytywodpowiedzinaczynnikichemotaktycznemogąmigrowaćdorejonów
zapalnychorazprodukowaćskładowedopełniacza.Wykazująonezmiennypoziom,wtymniektórebardzoniski(C1q).Podwpływem
cytokinprozapalnych(IL-ip,TNF)orazinterferonupoziomichjednakwzrasta.WykazanozarównoobecnośćmRNAdlaskładowych
dopełniacza,jakisyntezębiałekipełnąaktywnośćlitycznądopełniaczapochodzącegozastrocytów.Sugerujeto,żesyntezadopełniacza
przeztekomórkijestprodukcjąautokrynnąipodlegawłasnejregulacji,aastrocytywydająsiębyćgłównymźródłemdopełniacza
wobrębieOUN.
Regulacjakaskadowejaktywacjidopełniaczajestbardzoprecyzyjna,awjejskładwchodząrównieżreceptoryiczynnikiregulacyjne(np.
inhibitorC1czyczynnikH).Astrocytymajązdolnośćtworzeniaczynnikówregulacyjnychtejaktywacji,jakinhibitorów,białkaSibiałka
klusteryny.Wykazująonenaswojejpowierzchniekspresjęczynników,chroniącychprzeduszkodzeniembłonyikomórkiprzezkompleks
składowychdopełniacza.DotychczynnikównależąDAF(decayacceleratingfactor),MCP(powierzchniowebiałkokofaktorowe)iCR1
(receptordlaskładowejC1).Ponadtowykazująoneekspresjęreceptorówdlawszystkichskładowychukładudopełniacza(CR1-CR4,C3aR,
