Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Odpornośćaukładnerwowy
AnnaPituch-Noworolska
Wpływukładunerwowegonaukładodporności
Obecniewiadomo,żepomiędzypozornieniezależnymiukładami:nerwowymiodporności,istniejesilnyzwiązekiobustronnazależność.
Regulacyjnedziałanieukładunerwowegonaukładodpornościodbywasięnakilkupoziomach,zwykorzystaniemdróganatomicznych
iczynnikówrozpuszczalnychpochodzenianerwowego.Siećwzajemnychpołączeń,przezdroginerwowe,kaskadęhormonóworaz
bezpośrednieinterakcjekomórkowe,pozwalanaregulacjęimodulacjęodpornościprzezośrodkowy(OUN)iobwodowyukładnerwowy
(UN).Głównymimechanizmami,przezktóreukładnerwowywpływanaukładodporności,jestregulacjasyntezyhormonówwodpowiedzi
nastres,syntezyhormonówkorynadnerczyorazfunkcjonowanieautonomicznegoukładunerwowegozudziałemnoradrenaliny
iacetylocholiny,będącymigłównymineuroprzekaźnikami.Układnerwówwspółczulnychinawetwwiększymstopniuprzywspółczulnych
oraznerwyobwodowegoUNoddziałująmiejscowonastrukturyukładuodporności,będącewbezpośrednimkontakciezichzakończeniami.
Wodpornościswoistejbiorąudziałkomórkiprezentująceantygen(dendrytyczne,monocytyimakrofagi),limfocytyTzwiązane
zodpornościąkomórkowąilimfocytyBzwiązanezodpornościąhumoralną,plazmocytyprodukująceimmunoglobulinyorazkomórkiNK.
Komórkitesązlokalizowanewnarządachstanowiącychukładodporności,tj.szpikukostnym,śledzionie,grasicy,węzłachchłonnych,
tkancechłonnejzwiązanejzbłonamiśluzowymi(MALT)orazluźnejtkancechłonnejobecnejwróżnychnarządach.Unerwienieśledziony,
węzłówchłonnychiprzewodupokarmowegostanowiwłaśnietakibezpośrednikontaktstrukturnerwowychiukładuodporności.
Ośpodwzgórze-przysadka-nadnercza
Działanieosipodwzgórze-przysadka-nadnercza(HPA)regulujesyntezęhormonówkorynadnerczy,wtymglikokortykosteroidów,które
wywierająwyraźnywpływnaukładodporności.Hormonykorynadnerczyoddziałująnakomórkimającecytoplazmatycznereceptorydla
glikokortykosteroidówimineralokortykosteroidów.Znanajestcalarodzinatychreceptorów,będącychskładowązespołuczynników
transkrypcyjnychzależnychodligand.ReceptorymajączęśćN-końcowąwłączającądomenęTau,domenęwiążącąsięzDNAiUgandami.
Reakcjacząsteczkihormonuzwewnątrzkomórkowymreceptoremprowadzidodysocjacjireceptoraodkompleksubiałekwstrząsu
cieplnego(HSP),przemieszczeniadorejonujądrakomórkowegoiwiązaniazDNAorazaktywacjiprocesutranskrypcji.Efektdziałania
hormonówkorynadnerczynaukładodpornościjestzwiązanyzichpoziomem.Wwarunkachfizjologicznych(zpoziomemniskim)ich
działaniejestgłównieregulacyjneimodulujące,asłaboimmunosupresyjne.Dawkifarmakologiczne(wyższeniżfizjologiczne)powodują
natomiastgłównieefektimmunosupresyjnywzakresieodpornościhumoralnejorazkomórkowej.Pośrednio,przezzmianę
przepuszczalnościnaczyńizmianęekspresjimolekuładhezyjnych,hormonykorynadnerczydziałająmodyfikująconaprzemieszczaniesię
komórekimmunokompetentnych.Napoziomiekomórkowymhormonytewpływająnaichstanaktywacji,różnicowanieidojrzewanie,
atakżenaindukcjęprocesuapoptozy.
LimfocytyTwspomagające(Thelper,Th)dzieląsięnasubpopulacjęTh1iTh2.Charakteryzujejesyntezaiuwalnianieróżnychcytokin.
ZasadniczymproduktemlimfocytówTh1sącytokinyodziałaniuprozapalnym,alimfocytówTh2cytokinyodziałaniuprzeciwzapalnym.
HormonykorynadnerczyprzesuwająaktywnośćlimfocytówTzTh1doTh2,przezzmniejszenieprodukcjicytokinprozapalnych
(interleukin:IL-1,1L-2,IL-6,IL-8,IL-11,IL-12,TNF,IFNγ,GM-CSF)istymulacjętworzeniacytokinprzeciwzapalnych(IL-4,IL-10,IL-13).Poza
zmniejszeniemsyntezycytokinprozapalnychhormonykorynadnerczyzmniejszająrównieżtworzenienaciekówzapalnychprzezkomórki
immunokompetentne.PoprzezrepresjęczynnikajądrowegoNFkBglikokortykosteroidyhamująekspresjęmolekuładhezyjnych(ICAM-1,
ELAM-1,VCAM-1),odgrywającychszczególnąrolęwprzemieszczaniusięorazmigracjikomórekdoogniskazapalnego.
Neurotrofiny
Syntetyzowanewukładzieodpornościprzezkomórkiimmunokompetentneczynnikiofunkcjisygnałowejiaktywującejnazywane
są
cytokinami,
awUNpodobneczynnikinazywasię
neurotrofinami.
Doneurotrofinnależą3rodzinyczynników,wtymm.in.NGF-czynnik
wzrostowynerwów,BDNF-czynnikneurolroficznypochodzeniamózgowego,orazopisanyostatnioGDNF-czynnikprodukowanyprzez
komórkiglejowe,orazpokrewnemubiałka:nearluryna,arteminaipersefina.Dorodzinyczynnikówofunkcjineuropoetycznejnależytakże
CNTF-czynnikneurotroficznypochodzeniarzęskowego.Podstawowąznanąroląneurotrofinjestudziałwprocesierozwojutkankinerwowej
orazwregeneracyjnejodpowiedzinaczynnikidegenerująceiuszkadzającedojrzaleneurony.Innąpostulowanąichroląmabyćfunkcja
mediatorakomunikacjipomiędzyUNaukłademodporności.
Jednakanicytokinyanineurotrofinyniesąsyntetyzowanewyłącznieprzezkomórkiimmunokompelentneczynerwowe.Wykazano,
iżlimfocytyTiB,makrofagiorazmasłocytywykazująekspresjęNGF,alimfocytyBmająponadtoreceptory(p75NTRorazTrkA)dlatego
czynnika.Uważasię,żeNGFwpływanaproliferacjęiczasprzeżycialimfocytówBoraznasyntezęimmunoglobulin.Ponadtosugerujesię,
żeNGFmożewpływaćnatakiefunkcjemakrofagów,jakprezentacjaantygenóworazzdolnośćdomigracji.
OstatniowykazanoprodukcjęBDNFprzezlimfocytyimonocyty,cosugerujeoddziaływanieukładuodpornościnaUNzwykorzystaniem
tychsamychmolekułsygnałowych,tojestneurotrofin.BDNFuważanybyłzaczynnikpowstającywyłączniewobrębietkankinerwowej.
Obecniewiadomo,napodstawiebadań
invitro
ieksperymentalnychmodeliuszkodzeniatkankiOUN,żejestonprodukowanyprzez
komórkiukładuodporności.Produkujągolimfocytyimonocytynaciekającetkankęnerwowąwprzewlekłychstanachzapalnych
istwardnieniurozsianym.
Neurotrofiny,azwłaszczaNGF,sąimmunomodulatorami,wpływającyminanaciekającekomórkiukładuodpornościorazkomórki
mikroglejuznajdującesięwokolicynacieków.ZNGFwiążesięobniżenieekspresjiantygenówMHCklasyIInakomórkachmikrogleju
prezentującychantygenorazzmianaekspresjicząsteczekB7-I(CD80)iCD40ofunkcjikostymulującejodpowiedźimmunologiczną.
Weksperymentalnymmodeluzapaleniamózguwykazano,iżNGFwpływahamująconatworzeniesięnaciekówzapalnychnaskutek
regulowaniamigracjimonocytówilimfocytówprzezbarierękrew-mózgorazprodukcjęiuwalnianiecytokinprzeznaciekającekomórki.
Obwodowyukładnerwowy
NarządywchodzącewskładukładuodpornościsąunerwioneprzezautonomicznyUN,zprzewagąukładuwspółczulnego.Komórkiukładu
odpornościznajdująsięwbliskimkontakciezzakończeniaminerwów,aponadtowykazująekspresjęreceptorówdlamolekuł
