Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jednośćwróżnorodności?!…
11
się.Psychologianiejestinigdyniebyłachaotycznązbieraninąidei,celów
imetod.Gdybytakbyło,nieuzyskałabytożsamościjakodyscyplinana-
ukowaidziedzinapraktykispołecznej.Atymczasemjakosamodzielny,
instytucjonalnieodrębnyfragmentszerokopojmowanejkultury,który
wyłoniłsięzwielowiekowejtradycjimyślidziśnazywanejnpsychologicz-
ną”(por.np.Stachowski,2000)podkoniecXIXwieku,istniejejużod
prawie150latimimowielokrotnegoogłaszaniajejkryzysuniesprawia
bynajmniejwrażeniabędącejwstaniedegradacjiirozkładu.Wprawdzie
naobrzeżachpsychologii,podjejszyldem,występowałyczasamipewne
npatologiczne”zjawiska,jednakjakocałośćpsychologiazazwyczajzda-
wałasięwychodzićztychnchorób”obronnąręką.Zresztąchybaniemal
każdanaukamiewaswoichnfałszywychproroków”,którychefektydzia-
łalnościzostająjednakostateczniezmarginalizowaneprzezwiększość
społecznościdanejdyscypliny.Racjonalność,szerokorozumianyempi-
ryzmorazafirmacjagodnościosobyludzkiejwydająsiębowiemstano-
wićkonstytutywne,niezbywalneiintegrująceideepsychologii.Oistocie
itożsamościpsychologiidecydujezatemjejposzanowaniedlarudymen-
tarnychregułmetodynaukowejipodstawowychwartościmoralnych.
Byćmożeprezentowanyprzezemnieobrazjestzbytoptymistyczny
(por.np.znaczniebardziejpesymistycznąopinięwyrażonąprzezW.Łu-
kaszewskiegowniniejszymtomie).Możnaspieraćsię,czynakreślonywi-
zerunekopisujerzeczywistystanrzeczy,czyteżstanowijedyniezbiór
postulatówniezrealizowanegojeszczewpełniprogramudziałania.Moż-
nadalejdywagowaćoszczegółowychprzejawachowej(postulowanej?!)
jednościnmetodologicznej”inetycznej”,negocjowaćformyrealizacjipod-
stawowychideiiprzeciwstawianiasięrzeczywistymbądźdomniemanym
ichwypaczeniom.Społeczny,demokratycznydyskursjestoczywiściepo-
żądaną,jedynąiponiekądnkonieczną”możliwością.
Cozatemjednoczy(możejednoczyć?powinnojednoczyć?)psycholo-
gięipsychologów,acoichróżnicuje?Wydajesię,iżmożnawskazaćco
najmniejdwazwornikimyśliipraktykipsychologicznej.Tożsamośćiau-
tonomiawiedzyipraktykipsychologicznejniewątpliwiekonstytuowane
są,popierwsze,przezpowszechnąakceptacjęogólnychregułrealizacji
poznawczychipraktycznychzadańpsychologii(tj.1najogólniejrzecz
ujmując1opisywania,wyjaśniania,przewidywaniaikontrolowaniajak
najszerzejpojmowanegozachowaniasięczłowieka,doświadczaniaprzez
niegootaczającegogoświataisamegosiebiewtymświecieorazmecha-
nizmówiprawidłowościprzebieguzjawiskiprocesów,któreskładają
sięnaowezachowanieidoświadczanie).Wspomnianeregułytoprzede
wszystkimdwietzw.zasadyracjonalności(zob.Ajdukiewicz,1949;
20061wyd.1.11958),współcześnieopatrywaneodpowiedniomia-
nemnmocnej”1czylizasadaracjonalnegouznawaniaprzekonań1oraz
