Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jednośćwróżnorodności?!…
7
dziejogólnejkoncepcjidefiniowaniaprzedmiotubadańpsychologicznych
(rozmaicieokreślanego,np.bądźjakostanyiprocesyintrospekcyjniedo-
stępneświadomości,bądźjakobezpośredniouchwytnewdoświadczeniu
obserwowalnezachowanialubprocesyfizjologiczne,bądźjakoprocesy
przetwarzaniainformacjiiregulacjizachowania,bądźteżjakostruktury
iprocesynieświadome),częstokroćwiążącesięlubwiązaneponadtozod-
miennymirozstrzygnięciamiocharakterzeantropologicznym(wkwestii
wolnościiodpowiedzialności,istotyifunkcjicierpieniaorazinnych).
Wpołowielatsiedemdziesiątych,wpierwszymwydaniudoskonale
chybaznanejwszystkimpsychologomrozprawkiKoncepcjepsychologicz-
neczłowiekaJózefKozielecki(1976)wymieniałtrzytakieorientacje
teoretyczno-metodologiczne,amianowicie:behawiorystyczną,psychody-
namicznąipoznawczą.Poupływieniespełnaczterdziestulatwopubliko-
wanymwPolsceipowszechniewykorzystywanymwdydaktycepsycho-
logii(zwłaszczadlaniepsychologów)podręcznikuPsychologia.Kluczowe
koncepcje(Zimbardo,Johnson,McCann,2010;wyd.oryginalne1
2009)mowajestjużosześciuorientacjach(wterminologiijegoauto-
rów1nperspektywach”):biologicznej,poznawczej,behawiorystycznej,
holistycznej,rozwojowejisocjokulturowej2(aniektóreznichdzieląsię
dalejnarozmaitewarianty!).Wobrębiekażdejzowychorientacjipodej-
mowanesązaśtrudnedozliczeniaszczegółowetematybadawcze,formu-
łowaneirealizowanewodmiennychperspektywachepistemologicznych,
wyznaczającychzarównospecyficzną,odmiennąterminologię,jakiczę-
stoswoistydladanejorientacjirepertuarwłaściwychidopuszczalnych
metodbadawczych.
Waspekciepraktycznymzkoleitrudnobyłobywskazaćjakiśobszar
ludzkiejaktywnościczyjakąśdziedzinępraktykispołecznej,wktórej
psychologianieznajdowałabyzastosowania.Relacjeześrodowiskiem
fizycznymiwłasnafizycznośćczłowieka,relacjezinnymijednostkami,
grupami,społecznościami,życierodzinne,rozwójizmiana,edukacjacało-
życiowa,praca,ekonomiaikonsumpcja,rekreacja,wypoczynek,zabawa,
aktywnośćfizyczna,zdrowieijakośćżycia,trauma,kryzys,cierpienie,
choroba,sacrum,cywilizacja,globalizacja,kultura,najnowszetechnolo-
gieirzeczywistośćwirtualna1tozapewnetylkoniektórepolaaktyw-
nościczłowiekaiwymiary/aspektyludzkiegobytowania,znajdującesię
2Odrębnąkwestiąbyłobypodjęciezagadnieniatrafnościwydzieleniawłaśnieta-
kichnperspektyw”,atakżeproblemuwzajemnychrelacjipomiędzynimi(możenazbyt
optymistycznietraktowanychjakobardziejkomplementarneniżkonkurencyjne,jakto
wynikałobychoćbyzkomentarzyobecnychwjednejzwcześniejszychwersjiwspomniane-
gopodręcznika(Zimbardo,2002).Byćmożenieprzypadkowokwestiatajestpomijana
wpóźniejszychwersjach(Zimbardo,Gerrig,2006;Zimbardo,Johnson,McCann,
2010).
