Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Jakośćżyciajakokategoriapedagogiczna…
StanisławKowalikuważa,żeczłowiekodczuwawłasneżycienadwa
sposoby:możejepoznawać(aspektpoznawczy)iprzeżywać(aspektemo-
cjonalny),aojegojakościdecydujeUbogactwo"poznawaniaiprzeżywania
(subiektywneznaczeniedostępnychzasobów).Kryteriumocenystanowi
tudostępnośćinformacjiisposóbichodbioruprzezjednostkę,copozwala
wyróżnićczteryodmiennesytuacjeżyciowe:1)odczuwaniażyciajako
wartościowego,jeśliotoczeniejestbogatewinformacje,któresąinter-
nalizowane(aspektpoznawczy)iwłączanedoosobistegodoświadczenia
(aspektemocjonalny);2)poczucianiskiejjakościżycia,jeśliotoczeniejest
bogatewinformacje,którejednakniesąinternalizowane(aspektpoznaw-
czy)iniemajądlajednostkiznaczenia(aspektemocjonalny);3)odczu-
waniaambiwalencjiwzakresiejakościżycia,jeśliotoczeniejestśrednio
bogatewinformacje,któresąwpełniUodbierane"(aspektpoznawczy),ale
jednostkanietworzyztegoosobistychprzeżyćinienadajeinformacjom
emocjonalnegoznaczenia(aspektemocjonalny);4)odczuwaniasubiek-
tywniewysokiejjakościżyciawstosunkudoobiektywnychjegowarun-
ków,jeśliśrodowiskojestubogiewznaczącebodźce,alejednostkastara
sięjeUodbieraćwpełni"iinternalizować.Zgodniezkryteriamiwartoś-
ciowaniajakościżycia,możemyuznać,żedostępnośćzasobówzwiązana
jestzobiektywnąjakościążycia,anadawanieimznaczeniaokreślasu-
biektywnąjakośćżycia.
ZofiaRatajczakujmujejakośćżyciajakorezultatzłożonejrelacji,jaka
zachodzimiędzyrealizacjąistopniemzaspokojeniawłasnychpotrzeb
awymaganiamiizasobamiwystępującymiwotoczeniu.Wysokaja-
kośćżycia,egzemplifikowanaprzezzadowolenieipozytywneemocje,
odczuwanajestwtedy,gdywrelacjitejniesąnaruszonezasobyjednost-
kiijestmożliwerealizowaniejejpotrzeb.Niskąjakośćżycia,wyzna-
czanąprzezniezadowolenieinegatywneemocje,jednostkaodczuwa
wówczas,gdywystępujenieadekwatnośćpotrzebdozasobów:we-
wnętrznych-jednostkowych,jakizewnętrznych-wotoczeniu.Poczu-
cieniezadowolenia(niskajakośćżycia)kojarzonejestzponoszeniem
kosztówpsychologicznychwsytuacjirealizowaniawłasnychpotrzeb,
comożemiećformę:
33
stochowa:WydawnictwoWyższejSzkołyPedagogicznej,2000,s.11-31;Z.Rataj-
czak:Jakośćżyciaczłowiekawwarunkachnarastającychzagrożeń.W:Jakośćżycia
wbadaniachempirycznychirefleksjiteoretycznej.Red.M.Straś-Romanowska,
K.Lachowicz-Tabaczek,A.Szmajke.[UKolokwiaPsychologiczne".T.13].
Warszawa:KomitetNaukPsychologicznychPAN,2005;Z.Ratajczak:Wpo-
gonizajakościążycia.Opsychologicznychkosztachradzeniasobiewsytuacjikryzy-
suekonomicznego.W:Zmianyspołeczne.Zagrożeniaiwyzwaniadlajednostki.Red.
Z.Ratajczak.[UKolokwiaPsychologiczne".T.2].Warszawa:KomitetNaukPsy-
chologicznychPAN,1993,s.37-51.
