Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariaDzielska
Kraków
WKRĘGUPROBLEMÓWRELIGIJNYCH
CESARSTWARZYMSKIEGO
Jużniegdyśzwróconouwagęnapewną,charakterystycznązbieżnośćwydarzeń,do-
strzegającwnichjakąśhistoriozoficznątajemnicę,żetowłaśniewrazzpowstaniem
cesarstwarzymskiegowyrosławnimnowareligia,żetowpaństwieOktawianaAu-
gusta,apóźniejjegonastępców,Chrystusnakazałdziałaćswoimuczniom-Aposto-
łomistworzonemuprzezsiebieKościołowi1.Irównież,właśniewepocecesarstwa,
tareligiaodniosłazwycięstwoiKościółuzyskałniezależną,autonomicznąwnimpo-
zycję.Niełatwadowyjaśnienia,wkategoriachzwykłejprzyczynowości,jestteżkwe-
stiadecyzjiApostołówpośmierciMistrza,gdynswoi”
,awięcludżydowski,zktóre-
gosięwywodził,ngonieprzyjęli”2.Apostołowieprzecieżwtedyniepopadliwacedię,
wduchowezniechęcenie,aleskierowaliswojenauczaniedoświatagrecko-rzymskie-
go,zwrócilisiędowyznawcówreligiitradycyjnej,opartejnawierzewwielubogów
irozpoczęliewangelizacjęwpaństwieprowadzącympryncypialną,państwowąpo-
litykęreligijną-skazującsię,jakmogłosięwydawać,zanastępcówAugustado
czasówKonstantynaI,nabójośmierćiżycie.Przyglądającsięelementompanoramy
religijnejcesarstwarzymskiego,musimytezmaganiaKościołaicesarstwa,zakończo-
nezawarciempaktuzchrześcijanamiprzezcesarzyGajuszaWaleriuszaLicyniusza
iFlawiuszaWaleriuszaKonstantynaIwczerwcu313roku,miećzawszenawzględzie,
pamiętając,żeonenadająnajgłębszywymiartemuokresowidziejów.Aleniemoż-
nazapomniećotym,żepoganieteżmieliswoichboskichmężów,swójparadygmat
boskościwczłowieku,swojądrogęposzukiwańjednegoboga,któryprzyjąłszcze-
gólniewyrazistąformęwpóźnymcesarstwie.TowtedyodpierwszejpołowyIVwie-
kudolattrzydziestychVIwiekudziałalipóźnoplatońscyfilozofowieimistycy,tzw.
OstatniHellenowie,którzygłosilimetafizykęJednego,najwyższejBoskości,opartej
1Daneźródłowenatematunikatowejważnościtegowydarzeniawdziejachcesarstwazbieramiędzy
innymiH.Rahner,Kościółipaństwowewczesnymchrześcijaństwie,Warszawa1986,s.29-30.
2Jan1,11.