Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
R.Koselleckapt.Warstwyczasu.Studiazmetahistorii[2012],D.Leszczyńskiegopt.
Ciągłośćizerwaniewhistoriiwiedzy[2008],T.Falkowskiegopt.Myślizdarzenie.Pojęcie
zdarzeniahistorycznegowhistoriografiifrancuskiejXXwieku[2013],R.Thomapt.Parabole
ikatastrofy[1991]czyF.Kobielipt.FilozofiaczasuRomanaIngardena[2011].
Dlaczegomiasto?WzmiankowanyF.Braudel[1992a,s.400]widziałwmieście
anomalięwdziedziniezaludnienia,wyjaśniająctęobserwacjęargumentemkoncentracji
ludziidomów.Czyżbywięcmiastodawałosiępochwycićwkategoriachperturba-
cjiciągłościprzestrzennej?Inaczejodstępstwoodmiejskiejnormy(jeśliotakowej
wolnosądzić)postrzegaA.Zagajewski[2008,s.137],uwypuklając(nie)ciągłościowe
turbulencjeczasowe:
Fascynująmniemiasta-Atlantydy,miastanieistniejące–jakLwów,miasto,wktórym
sięurodziłem(opuściłemje,mającczterymiesiące)iktórepodobniejakGdańsk
(Danzig),Wrocław(Breslau)czyWilnowymieniłoniemalstoprocentswojejludno-
ści.Tosąniesłychanewydarzenia,tożemożnazetrzećzpowierzchniziemipewną
kulturęmiejskątak,jaksięścierakredęzeszkolnejtablicy.Apotemwtymsamym
miejscurodzisięinnakulturamiejska.
Czywobecpowyższegoosadnictwopotwierdza,czyraczejprzeczyideiciągłości?
Odcienietegopytania,jakipróbyodpowiedzizawartowtejksiążcepośródpokrewnych
poszukiwań.Naszkicujmypokrótceichmetodyczno-merytorycznąmapę.
Popierwsze,usadowionojewszerokimspektrumtransdyscyplinarności,zaprzęga-
jącdowehikułubadawczegoadekwatnepoladyscyplinarnegeografiiihistorii,filozofii
isocjologii,ekonomiiiurbanistyki,kulturoznawstwaipolitologiinazasadziewza-
jemnegoichuzupełnianiasię,„symultanicznejrekonfiguracjiwiedzy”,prowadzenia
osirozważań„wpoprzekistniejącychgranicdyscyplinowych”,gdyżzarównomiasto,
jakiciągłość–jakoproblemyczekającenapermanentnerozwiązywanie–wymykają
siępojedynczymdziedzinom[Michałowska2014,s.67–72].
Podrugie,bazowąproweniencjęientourageintelektualnydlaobydwutytułowych
zagadnieńzakorzenionowgeografiikultury,związanej„zzespołemstosowanych
przezczłowiekatechnologiiidziałańkulturowychwceluprzekształceniawciągu
pewnegoczasuokreślonychobszarównaziemiprzezludzitworzącychpewnągrupę
kulturową”[Otok1986,s.7].Wychodzonobowiemzzałożenia,żemiastojestnie
tylkoprzestrzennymrezultatemdziałalnościkulturowejispuściznąpouprzednim
użytkowaniu,niestanowiwyłączniewydźwiękudyfuzjiokreślonychidei,ludziczy
wytworówmaterialnych,nieudostępniasięjedyniejakomariażtypowościiorygi-
nalności,przejściowościistałości,antropogenicznościiprzyrodniczości(gdyidzie
ogenezękrajobrazu),leczprzedewszystkimmiasto–pochodnatrwałościizmiany
–uobecniasięjakoproceskulturowy,znajdującywyrazprzestrzennywperspektywie
diachronicznej,azarazemfenomentrwającywczasie(pendantprzedmiotutrwającego
wczasiewujęciuR.Ingardena)wkonfiguracjachsynchronicznych[Smith,Springett,
Jones1986,s.74–75;Gritzner1986,s.97].
Potrzecie,kościecrozważańzbudowanonajprzódzrefleksjipoświęconych
ideiciągłości(takżewobeczmiennościizerwania)napłaszczyźnieontologicznej,
