Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Statusontologicznyciągłości
19
ośrodkówciągłych”–mówiErykInfeld);niekiedy•hipotezy[Thom1991,s.21],
lubwręcz•deklaracji(„podmiotjakobytwyobrażającyniedoświadczyinnejciągłości
niżdeklaratywno-wyobrażona”–dodajeJanHartman);
(f)wartością–mianowicieczymśpośrednimmiędzyrealnościąaświadomo-
ścią,domagającymsięrealizacji–jakuJ.Tischnera[za:Kuderowicz2002a,s.160];
(g)Kantowskąanalizą(rozbioremlogicznympojęcia)lubsyntezą(wniosko-
waniemexpostorzeczywistości);
(h)Kantowskątendencjątranscendentalną–czyliprzekraczającągranice
podmiotuidotyczącąprzedmiotu,tudzieżtendencjątranscendentną–prze-
kraczającągranicedoświadczenia[Tatarkiewicz1999b,s.165];„ciągłośćjestgwaran-
towanapodmiotowo,botopodmiotustanawiaswoimpoznaniemjakotrwającymimo
zmiennościprzedmiot,innymisłowy–imputujedoświadczeniutrwanie”(wyjaśnia
JanHartman);
(i)narracjąorganizującądoświadczenie,pozwalającąscalićwiedzęoota-
czającymświecieiwyjaśniającąobserwowanezdarzenia,opowieściąrejestrująco-in-
terpretującą[Burzyńska,Markowski2007,s.506];awięckonceptualizacjąsuigeneris,
kategoriąmyślenianadającąsenszjawiskom,Bergsonowskąintelektualnąkonstrukcją:
„wszystkiezachodzącewczasieprocesysązatemciągłeijedynieexpostjesteśmywsta-
niezarysowaćichdrogęorazwyznaczyćnaniejkolejnepunkty,któreniesąjednak
cechąbytu,leczwprowadzanąprzeznaszintelektkonstrukcjąijakotakiepowinny
byćtraktowane”[Leszczyński2008,s.28];
(j)kategoriąprzynależną–wedleorientacjiświatopoglądowej–doprzed-
miotówistanówfizycznych(ukłonwobecawersunaszejdychotomiipojmowania
ciągłości),dodomenystanówpsychicznychiświadomościowychczydoświatawiedzy
obiektywnej,najakiskładająsię,wedługK.R.Poppera[1992,s.148–150,165],systemy
teoretyczne,sytuacjeproblemoweiargumentykrytyczne;
(k)funkcją–ilościową(denotującązwłaszczaróżnorodność–obokjedności,
wielości,całości),jakościową(oboktożsamościczyróżnicy),relacyjną(zasadzającąsię
nawzajemnychzależnościachicoraztowyższychstopniachsyntezy–oboksubstan-
cji,przyczynowości,współoddziaływania),modalnościową(obokhipotezy,dedukcji,
indukcji)–wramachpropozycjiP
.Natorpa[za:Gadacz2009b,s.115];
(l)prawem–umożliwiającymłączeniezjawiskwszeregi,bokażdezjawisko
stanowiprzejściemiędzyinnymi,niemazatemwprzyrodzieskoków,awięcspokój
tokrańcowypunktwszereguruchówcorazdrobniejszych,liniaprostatokrańcowy
przypadekliniikrzywych,równośćzaś–nierówności,jeśliodwołaćsiędotzw.prawa
ciągłości(lexcontinui)G.W
.Leibniza[Tatarkiewicz1999b,s.77];
(m)obowiązywaniem–nieprzerwanieaktywnymwrozpoznanymuniwer-
sum(jakstałagrawitacyjna,stałaBoltzmannaczystałaHubble’a–taostatniajako
miarastarzeniasięWszechświata[Cieślińska2014,s.24–25]);ponadto:
(n)imperatywem–uwidoczniającymsię:•wzdolnościtrwaniaprzezlata
iwieki,czyligromadzeniu,utrzymywaniuipomnażaniuacontoprzyszłościaktualnego
potencjału,wczymdowodniesięwyspecjalizowałyCesarstwoRzymskie,KościółKato-
licki,„państwośrodka”iImperiumBrytyjskie[Chiaromonte2015,s.32];•wtrosce
