Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zachodnia,naznaczonajestwiedząanatomicznąpochodzącązsekcji
zwłok;drugazaś,azjatycka,niedajesięoddzielićodnaukibadającej
przepływenergiiuorganizmówżywych.
Zachódnigdyniedoznałrówniegwałtownegowstrząsuepi-
stemologicznego,którydoprowadziłbydorozdzieleniadomenkul-
turyinauki,tymbardziejżetaostatnia,historycznierzeczujmując,
wywodzisięzfilozofii.Nadzwyczajtrudnozatemwyłuskaćzjego
teoriiizjegopraktykwidowiskowychoweaporiecywilizacyjne,któ-
rychdziedzictwonieprzestajemuciążyć.Każdakulturamawłaści-
wośćfabrykowaniaDnaturalnego”,tychDniewidzialnychpewników”,
októrychmówiRaymondeCarroll10,azktórychutkanyjestspo-
sób,wjakiodczuwamy,postrzegamy,myślimy,formułujemypytania,
atakżewjakisięzachowujemy.OdczasówGrecjiepokiklasycz-
nejZachódbudujesweteatrynafundamentachtkwiącychgłęboko
wpamięcizbiorowej:naokreślonympojmowaniuciałaiducha,
człowiekainatury,rozumuiwyobraźni,porządkuinieporządku,
rozrywkiipowagi;parytenabraływaloruskrajnychprzeciwieństw
pomiędzynieredukowalnymipierwiastkami.Nascenie,wpraktyce
aktorskiejiwjejteorii,przeważającewciążantynomicznepodejście
doprawdyisztuczności,spontanicznościiwirtuozerii,głębiibła-
hości,wydajemisięnajbrzemienniejszymwskutkidziełemmyśli
niefrasobliwiezakwalifikowanejjakodualistyczna.Żadneoczywiste
zwycięstwoWschodunadZachodemniezmusiłotegoostatniego
dopodążeniadrogąepistemologicznegorozłamuanalogicznegodo
tego,któryprzeżyłyChinywczasachjezuitów.Kopernik,Kepler
iGalileusznauczyligo,żeczłowiekniejestwcentrumwszech-
świata;Darwinpodsunąłmumyśl,żeczłowiekniezostałstworzony
naobrazBoga,aFreudzaszczepiłmuwątpliwośćcodoprzewodniej
rolirozumu11.Jednakżenowezawszedopasowywałosiędostarego,
10R.Carroll,Évidencesinvisibles.AméricainsetFrançaisauquotidien,Seuil,Paris
1987,s.18:DPewnaczęśćowejlogiki[kulturowej]jestprzemilczana,niewidzial-
na,itoonawłaśniejestnajważniejsza.Chodziozałożenia,napodstawiektórych
nieustanniewyciągamywnioski.Niemamyprzytymświadomościtychzałożeń,
albowiemstanowiąonedlanaspewnik”.
11E.Haeckel,TheConfessionoffaithofamanofscience,AdamandCharlesBlack,
London1903,s.15:DKopernik(1543)dopuściłsięśmiertelnegozamachuna
dogmatgeocentryczny,aDarwin(1859)uczyniłtosamozdogmatemantropo-
centrycznym,ściślezwiązanymztympierwszym”.
12
