Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ijakobińscydramaturdzyszalejąnapunkciemedycynyhumoralnej,
taksamojakfrancuskiwiekXVIIoszalejenapunkciesnu,który
znajdziesięwsamymogniskuklasycystycznejtragediiorazkarte-
zjańskiejpsychofizjologii33.
Cielesnykształt,wjakioblekałysiębudowlezesłówwznoszone
przezdramaturgów,wyłaniałsięzogólnegokontekstu-ażdochwili,
gdysztukaaktorskazwolnainiepostrzeżeniezbliżyłasiędopozy-
cjiwłaściwychnaukomozachowaniu.Nieodbyłosiętobezgłębo-
kichnieporozumień,czegoprzykłademParadoksoaktorzeDiderota
(1713-1784),odkrytynanowow1830r.,awięcuzaranianauko-
wejpsychologii,ikomentowanytak,jakbytejwłaśniedyscypliny
dotyczył.Ciągdalszytegostudiumukażedynamikęwymianymię-
dzyartystamianaukowcami,którakwitłapodkoniecXIXw.,kiedy
todarwinowskateoriaewolucji,odkrycienieświadomościipojawie-
niesięnowychtechnologiiutrwalaniaobrazuuformowałyswoistą
antropologię.Wówczas,notujeFoucault,Dczłowiekzechciałrozpo-
znaćsamegosiebiewobfitościzjawisknaturalnych,zwierzęutraciło
mocnegatywu,stającpomiędzydeterminizmemprzyrodyarozu-
memczłowiekajakopozytywnaformaewolucji”34.Żyjącywarty-
stycznejwspólnociewszwajcarskiejAsconietancerzepasjonowali
sięDarwinemijegopracaminadekspresjąemocji.IsadoraDuncan
zajednegozeswychgłównychmistrzówmyśliuważałaniemiec-
kiegozoologa-darwinistę,teoretykamonizmuErnstaHaeckela35.
Naukawyposażałaponadtoscenęwśrodkiwizualnegoolśniewa-
nia.PracującnadswymDświetlnymtańcem”LoleFullerzwróciła
sięopomocdoPierre)aiMariiCurie,którzyodkrywaliwłaśnierad;
wtensposóbzbliżyłasiędoDparynajbardziejuczonychchemików
naszejepoki”.ZkoleirosyjskipsychologLewWygotski(1896-1934)
inspirowałsięniektórymiuwagamiStanisławskiego(1863-1938).
Tenzaś,samspokrewnionyzzoologiemKolcowem(1872-1940),
pionierembiologiiigenetykidoświadczalnej,czerpałgarściami
33Cf.poswięconatemuzagadnieniupracadoktorskaF
.Dumora-Mabille,
Songeetreprésentation,UniversitédeParis8,1996.
34M.Foucault,Historiaszaleństwawdobieklasycyzmu,przeł.H.Kęszycka,PIW
,
Warszawa1987,s.148.
35J.-M.Pradier,L’animal,l’angeetlascène,DThéâtre/Public”1997,nr136-137,
s.90-100.
22
