Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
posiadaswoichojcówchrzestnych,awładzademoralizujetakwlabo-
ratorium,jakwkażdejinnejinstytucji.Nadomiarzłegonaukabywa
nadspodziewaniewiernaniektórymzeswychrojeń,któreprzemie-
rzająwiekiidrwiąsobiezpodważającychjedanych.Takrzeczsię
mazmodelemautomatu.
Począwszyodpierwszychruchomychmasek-pośrednikówmię-
dzyczłowiekiemamagicznymimocami,askończywszynakompu-
terach-pośrednikachwkomunikacji-którapretendujedomiana
powszechnej-maszyny,którewymyślaczłowiek,naśladujążycie
iruch;amożetoraczejczłowiekzaichpomocąpróbujeimitować
Stwórcę.Działanieautomatu,jaknatowskazujeetymologiasłowa
-automatizo,samemunadawaćsobieruch-polegaćmanietylko
nasamonapędzaniusię,wręczsamostwarzaniu,lecztakżenaprzy-
padku.PrzysłówekautomatosoznaczałDnaturalnie”,Dspontanicznie”,
lubwłaśnieDprzezprzypadek”.FabrykanciautomatówzAleksandrii,
zwanimecanopoioi,wwiększościmatematycyilekarze,todalecy
przodkowieinżynierów-wynalazcówmaszynprzeznaczonychdo
celówmniejlubbardziejpoważnych,rozrywkowychczynawetreli-
gijnych,wpółdrogimiędzybaśniąaprzemysłem.Wiemy,jakbuj-
nierozkwitłapomysłowośćiumiejętnościtechnicznetychdrugich
wepocerenesansu,kiedytomaszynawłaśniedostarczałamodelu
dlazrozumieniaotwartegozapomocąskalpelaipoddanegosekcji
ludzkiegociała.SłynnyanatomWesaliuszopisujeDfabrykę”ludz-
kiegociałajakoDmechanicznyukładwykonującyzadania,dojakich
zostałskonstruowany;któregoczęści,oddzieloneodcałości,niesą
godnezainteresowania”.Abywyjaśnićswymczytelnikomdziała-
nieDmaszynynaszegociała”,Kartezjuszposługujesięinżynieryj-
nymimetaforami:Dśluza”odnosisiędokrwioobiegu,Dprzewody”
donerwów,Dpodnośniki”domięśni,Dzegar”orazDmłyn”doapa-
ratuoddechowego.Późniejzajmiemysięjeszczetymiwszystkimi
urządzeniamiczłeko-izwierzokształtnymi,maszynamimówiącymi,
piszącymi,grającyminainstrumentachmuzycznychśCzłowiek,
zwierzęnaśladujące,potrafiłuformowaćmateriętak,żebynaśla-
dowałajegosamego-wrazzjegosposobempostrzeganiaświata.
RozwójpsychologiiklinicznejwXIXw.stałsięokazjądoprzenie-
sieniametaforyautomatuzdziedzinyfizjologiiwobszarpsychiki.
AngielskipoetaieseistaFredericW.H.Myers(1843-1901),zało-
życielSocietyforPsychicalResearch,orazamerykańskipsycholog
27
