Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Osobowośćwśrodowiskupracy
siędowyodrębnienia„zaburzonych”profiliosobowościowychna
podstawiewyników,którepochodzązkwestionariuszysłużącychdo
pomiarujasnychcechosobowościwramachmodelupięcioczynniko-
wego.WobrębietegopodejściaBartWille,FilipdeFruytiBarbarade
Clercq(2013),opierającsięnaPMOorazklasyfikacjizaburzeńosobo-
wościopisanychnaosiIIklasyfikacjiDSM-IV,wyróżnilinapoziomie
subklinicznymsześćdymensji–„odbiegającychodnormy”(aberrant)
tendencjiosobowościowych,jakiemożnazaobserwowaćwśródpra-
cowników:antyspołeczną,narcystyczną,zpogranicza,schizotypową,
obsesyjno-kompulsyjnąorazunikową.Zgodniezzaproponowanąper-
spektywądymensjonalnąpomiar„odbiegającychodnormy”tendencji
osobowościowych,traktowanychjakokomplementarnewzględem
pięciupodstawowychczynnikówwyróżnionychwobrębiemodelu
pięcioczynnikowego,dokonanyzostałprzyużyciukwestionariusza
NEO-PI-R,służącegododiagnozy„normalnych”
,jasnychcechosobo-
wości.Ostatniazwymienionych,alternatywnapróbaopisuciemnej
stronyosobowościopierasięnazałożeniuistnieniawspólnegordzenia
dlaróżnychciemnychcechosobowości–ciemnegoczynnikaosobo-
wości(DarkFactorofPersonality,D).Konstrukttenznajdujewyraz
wtendencjidomaksymalizowaniaindywidualnejużytecznościkosz-
teminnych.Tendencjitejtowarzyszą,uświadamianewmniejszymlub
większymstopniu,przekonaniasłużąceusprawiedliwaniuwłasnych
działań.Jakpokazująwstępnebadania,spośródkomponentówciemnej
triadyzwłaszamakiawelizmipsychopatiawykazująznacznenasilenie
czynnikaD(Moshagen,Hilbig,Zetler,2018).
Wnajnowszychopracowaniachpoświęconychproblematyceróżnic
indywidualnychwmiejscupracywyraźniezarysowujesięrównież,
nawiązującadoperspektywyewolucyjnejigenetykizachowania,
tendencjadotraktowaniacechosobowościjakoefektówadaptacjido
środowiska(Judgeiin.,2009).Podejścietakieimplikujekonieczność
wyjściapozastosowanydotejporykategorialnypodziałnauniwer-
salne,jasneiciemnewłaściwościdyspozycyjne.Jakobardziejzasadne
wydajesięuwzględnianiespecyfikimiejscapracyizajmowanego
stanowiskawoceniecharakterupożądanychbądźnieakceptowanych
cechosobowościwśrodowiskupracy(Furnham,Trickey,Hyde,2012;
Harmsiin.,2011;Judge,LePine,2007).Oznaczato,żewokreślonej
sytuacjijasnecechyosobowościniezawszesąbezwzględniekorzystne
napoziomieindywidualnymiorganizacyjnym,aciemneniezawszesą
jednoznacznieszkodliwe(Smithiin.2018).Przywołanezałożenieist-
nieniapozytywnychinegatywnychefektów,towarzyszącychzarówno
jasnym,jakiciemnymcechomosobowości,aktywowanychwkonkret-
nychwarunkachorganizacyjnych,jestbliskieperspektywieinterak-
