Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
1.Osobowośćwśrodowiskupracy
osobowościowychisytuacyjnychwwyjaśnianiuzachowania.Wtakim
ujęciuróżniceindywidualne,naktórekładzienaciskpsychologiaoso-
bowości,odnosząsiędostałychwłaściwościjednostki,podczasgdy
czynnikisytuacyjne,którychwpływnazachowanieczłowiekaanali-
zowanyjestwobrębiepsychologiispołecznej,odpowiadająśrodowisku
zewnętrznemu.Jakoalternatywędlamechanicznegointerakcjonizmu
wspomnianiautorzyproponująinterakcjonizmdynamiczny,który
koncentrujesięnapsychologicznymznaczeniusytuacjidlapodmiotu.
Oznaczato,żesposób,wjakidanaosobapostrzegasytuację,ito,jakie
nadajejejznaczenie,odgrywająkluczowąrolęwzrozumieniuzacho-
wania.Wperspektywędynamicznegointerakcjonizmuwpisujesię
międzyinnymipoznawczo-afektywnateoriaosobowości,akcentująca
rolęintraindywidualnejzmiennościzachowania(polegającejnatym,że
danaosobazachowujesięinaczejwróżnychsytuacjach)wrozumieniu
osobowościidziałańjednostki(Mischel,Shoda,1995).
Współcześniewydajesię,żespórosobaczysytuacjazostałostatecznie
zażegnany,adominującąrolęzaczęłoodgrywaćpodejścieuwzględnia-
jąceinterakcjęczynnikówdyspozycyjnychisytuacyjnych(Bańka,2002;
Fleeson,2004;Funder,2006).Analizatrendówpublikacyjnychpotwier-
dza,żewpsychologiispołecznejiosobowościintegracyjne,interakcyjne
podejścieodlatsiedemdziesiątychcieszysięcorazwiększąpopularnoś-
cią,aliczbabadań,którychprzedmiotemanalizysąinterakcjemiędzy
zmiennymiosobowościowymiisytuacyjnymi,systematycznierośnie
(Webster,2009).Częśćautorówrekomendujenawet,abyjednoczesna
analizacechosobowościikontekstusytuacyjnego,atakżeinterakcji
zachodzącychmiędzynimistałasięstandardem(por.Funder,2009).
Perspektywainterakcyjna(transakcyjna)jestrównieżdoceniana
ichętniestosowanawobszarzepsychologiipracyiorganizacji.Jak
przekonująGregStewartiMurrayBarrick(2004),debataosoba–sytu-
acjamaistotneznaczeniewokreśleniurolicechosobowościwsferze
zawodowej.Lekcje,jakieprzynosikontrowersjaosobaczysytuacja,
pokazują,że:(1)cechypozwalająnaprzewidywaniezachowaniatylko
wodpowiadającychimsytuacjach,(2)cechysąpowiązanenajsilniej
zzachowaniami,gdywskazówkisytuacyjnesąsłabe,(3)cechyjed-
nostkimogązmienićsytuację,(4)ludziewybierająsytuacje,któresą
spójnezichcechami.Zdaniemautorów,teczteryzasadyznajdująza-
stosowaniewkontekścieorganizacyjnym,wskazująbowiemwarunki,
wjakichokreślonecechyosobowościpozwalająnapredykcjęwyników
pracyiułatwiajązrozumienierelacjimiędzycechamiosobowości
akonstruktamiopisującymiwynikiwpracy.
Wartozaznaczyć,żepodejścieinterakcyjnejakouwypuklające
sposób,wjakiczłowiekpostrzegaswojerelacjezorganizacją,stało
