Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofŚleziński:Kognitywnarolajęzykafilozofii…
13
kłedostosowywaniesiędozmieniającychsięteoriipedagogicznychwpróbach,
przykładowo,rozumieniaroliwychowawcyiwychowanka.Wartośćnaszego
świadomegożyciazależyodnaszejzdolnościdomonitorowaniawłasnychmyśli
-zdolnościdorewizjilubocenynaszychprzekonań.Wtymzakresie,powołując
sięnawypracowanąprzezPaulaRicoeurakoncepcjępodmiotowości,ukazana
zostaniezarównoreifikującarolajęzyka,jakirezultatmyśleniarefleksyjnego
osobiesamymjakoinnym.
Filozoficzno-pedagogicznaproblematykarozumieniasamegosiebie
Wceluposzerzeniarozumieniapodmiotowościwpedagogicesięgnąćnależy
doanalizfilozoficznychzzakresufilozofiidialoguihermeneutyki.
Filozofiadialogupozwaladostrzecsytuacjępodmiotuwrelacjidoinnych
osób.ZdaniemMartinaBubera,niemożnabyćosobąwsobiesamym,niewcho-
dzącwrelacjezinnymi.Osobowywymiarbytuludzkiegoukazujesięwspo-
tkaniuzinnym6.Wchodzeniewautentycznąrelacjęzodrębnąiautonomiczną
drugąosobąuczynasodpowiedzialnościprzezrozpoznaniebezpośredniości,
wzajemnościiwyłącznościspotkaniadokonującegosięzawszewteraźniejszo-
ści.Spotkaniestajesięjednocześniewezwaniem,którezostajezauważoneirodzi
wspólnotę,wzajemnąodpowiedzialnośćwzywanegoiwzywającego7.Wspólnota
taniejestbezosobowymMy,wktórymzanikająindywidualność,wzajemność
iodpowiedzialność.Człowiekazatem,jakoosoby,niemożnatraktowaćanijako
elementukolektywu,anijakoswegorodzajuindywiduum,celebryty,narcyza
wpatrzonegowsamegosiebie.ZdaniemBubera,międzyindywidualizmemiko-
lektywizmemsytuujesięwspólnota.Windywidualizmieczłowiekjestsamdla
siebieodniesieniem,awkolektywizmie,poprzestającnapostrzeganiucałości-
społeczności,wogóleniedostrzegasięczłowieka.Wpierwszymprzypadkuobli-
czeczłowiekajawisięjakozniekształcone,awdrugim-zakryte8.
Filozofomdialoguniejestobcaproblematykadobraizła,któramożezo-
staćspożytkowananagrunciepedagogicznym.Buberdobroizłoujmujewka-
tegoriachdwóchpopędów.Pierwszyowielkiejmocyjestślepy,adrugi,choć
słaby,maświadomośćkierunku.Stwórcadałczłowiekowidwaprzeciwstawne
sobiepopędynjakodwóchsłużących,którzywszelakomogąmusłużyćtylko,
6T.Gadacz:HistoriaflozofiXXwieku.T.2.Kraków:SpołecznyInstytutWydawniczy
nZnak”,2009,s.569-573.
7M.Buber:JaiTy.Wybórpismflozofcznych.Tłum.J.Doktór.Warszawa:nPax”,1992,
s.85.
8M.Buber:Problemczłowieka.Tłum.J.Doktór.Warszawa:WydawnictwoNaukowe
PWN,1993,s.88.
