Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GeorgesClemenceauiFrancja
15
Clemenceauniemógłbyćkonsekwentny.Zachwycałsię
postępemiwspaniałymiosiągnięciamicywilizacji.Jakoopty-
mistaznatury,żywiłwielkienadziejecodoprzyszłościcywi-
lizacji.Rozwójcywilizacjizależałwszakżeodrozwojugospo-
darczego,ituwracałproblemkontrolipaństwanadgospodar-
ką.Clemenceaunajchętniejwidziałbyjakieśłagodneformy
kontroli,ipodtymwzględembyłniewątpliwieprekursorem
ideipaństwaopiekuńczego.Jednakdynamikaówczesnego
rozwoju,wielkiesukcesygospodarczeFrancjinadrabiającej
czasstraconywokresiepanowaniaLudwikaBonapartego
wymuszałyswobodęgospodarczą,aClemenceau,jakwielu
innychpolityków,zdawałsobieprzecieżsprawęztego,że
przyczynąprzegranejwojnyzNiemcamibyłzastójgospodar-
czy,naprzykładbrakodpowiedniejliczbyliniikolejowych.
Tewątpliwościżywiłdokońcadziałalnościpolitycznej.
Anisocjalistawpełnymtegosłowaznaczeniu,anicentrysta.
Przedewszystkimpolityk.Tylkoczteryrzeczyinteresowa-
łyClemenceau:kobiety,malarstwo,dziennikarstwoiprzede
wszystkimpolityka,noijeszczepojedynki.Politycepoświę-
ciłżycie.Niewartoopowiadaćojegokolejnychaliansach
politycznych.Byłoichtakwiele,afrancuskapolityka,tak-
żenalewicy,byławtymokresietakbałaganiarska,żetaka
opowieśćznużyłabyczytelnika.Krestejpolitycepołożyłdo-
pierogenerałdeGaullew1968roku,kiedydokonałzamachu
stanu,uporządkowałsytuacjępolitycznąweFrancjiinatych-
miastwprowadziłkonstytucjęVRepubliki,któradoskonale
funkcjonujedodzisiaj.
Clemenceauczułsięjednakwówczesnychzawiłościach
politycznychipersonalnychznakomicie.Wartosięprzytej
okazjizastanowić,naczympolegapolityka,czymjestupra-
wianiepolityki,jakiesąwarunkidobrejpolityki.Popierw-
szepolitykajestzajęciem—coprzykładClemenceaupo-
kazujeznakomicie—całkowicieodrębnymodwszystkich
innych.Politycetrzebasiępoświęcić,jeżelichcesięuzy-
skaćpozycjęumożliwiającąrealizacjęcelów,dojakichsię
zmierza.Innymisłowy,politykatoniejestrealizacjacelów,
leczuzyskaniemożliwościtakiejrealizacji.Znienawidzony
